Mavzu: Shifokor nazoratining asosiy vazifalari. Sport inshoatlarining gigiyenasi. Ularni saqlashga gigiyenik talablar. Jismoniy tarbiya va sport bilan shug’ullanuvchilarni tibbiy tekshirish usullari. Jismoniy rivojlanganlikni aniqlash va baholash

Shifokor-jismoniy tarbiya dispanseri (ShJTD)

Bu bo‘lim, jismoniy tarbiya va sport bilan shugcullanuvchilarni

tibbiy jihatdan ta’miniashning kobproq darajada takomillashgan shakli

bo‘lib, uning vazifalari quyidagilardan iborat:

1) shug‘ullanuvchilar ustidan faol holda muntazam ravishda

kuzatuv ishlarini olib borish;

2) shug‘ullanuvchilar salomatligida vujudga keladigan o‘zgarishlami erta aniqlash va ularni oldini olish;

3) mashqlar jarayonida shug4ullanuvchilar tanasining faol holati va

ish qobiliyatini rivojini - dinamikasini nazorat qilish;

4) yuqori sport natijalariga erishishiga kocmaklashish;

5) barcha talabgorlarga kerakli maslahatlarni berish;

6) shifokor nazorati xonalari faoliyatini boshqarish;

7) jismoniy tarbiya va sport sohasidagi umumiy davolashprofilaktika tarmoqlari faoliyati ustidan ilmiy-uslubiy rahbarlikni olib

borish

Dispanser ko‘rigidan o‘tishga tayinlangan shaxslar yiliga 1 (bir)

martadan kam boimagan tola-to‘kis ravishda va yiliga 3-4 (uch-to‘rt)

marta bosqichma-bosqich tekshiruvlardan o’tadi. Mazkur tekshirishlar

orasida dispanserlovchi shifokor, sportchilar ustidan joriy kuzatuvlarni

va zarur bo’lgan davolash-profilaktika ishlarini olib boradi

o‘quv muassasalari o‘quvchilari, talabalari ushbu muassasalardagi yoki

biriktirilgan talaba va tuman poliklinikalarda shifokorlar tomonidan

kuzatiladi.

0’quv dasturiga ko‘ra o‘quvchilar 3 (uch) tibbiy guruhlarga

ajratiladi:

1)asosiy;

2) tayyorlov;

3) maxsus.

Jismoniy tarbiya jamoalari, sport seksiyalari, salomatlik

guruhlarida shug‘ullanuvchilar tekshirish amallarini poliklinikalarda

shifokor nazorati xonalarida, umumtaiim, litsey, kollej, o‘rta va oliy

Asosiy guruhga sog’om va salomatligi biroz izdan chiqqanlar,

lekin yetarli darajada jismonan tayyorlanganlar kiritiladi. Ularga

jismoniy tarbiya, sport seksiyalarida shug‘ullanish, musobaqalarda

qatnashish, mashg‘ulotlarda bo’lish, to’liq dastur asosida ruxsat etiladi.

Tayyorlov guruhiga salomatligi va jismoniy rivojlanishda biroz

izdan chiqqanlar yoki jismonan yetarli darajada rivojlanmaganlar

ajratiladi. Ular ham mashg‘ulotlarni umumiy o‘quv dasturi bo’yicha,

ammo uzoqroq muddat mobaynida o’qishadi.

Maxsus guruhlarga salomatligi yetarli darajada (vaqtincha yoki

doimo) izdan chiqqanlar taalluqli bo‘lib, ular jismoniy tarbiya bilan

maxsus dastur bo‘yicha shug‘ullanishadi. Ushbu guruhga oid bo‘lganlar

o‘quv va ishlab chiqarish jarayonlarida qatnashadilar. Zarur hollarda

ularga, kasalliklariga va tanalarining imkoniyatlariga (faol jihatdan)

binoan mashg‘ulotlar o‘tkaziladi.

Keyingi yillarda mashg‘ulotlarga turli yoshdagi, kasbkorli,

salomatligi va tayyorgarlik darajasi har xil bo‘lgan kishilarni jalb etilishi

tufayli, jismoniy tarbiyaning ommaviy shaklini tibbiy jihatdan

ta’minlash katta ahamiyat kasb etmoqda. Bu jarayon sog‘liqni saqlash

tashkilotlarining davolash-profilaktika muassasalarining umumiy tarmoqlari tomonidan shifokor-jismoniy tarbiya xonalari va dispanserlarning uslubiy rahbarligi va ishtirokida amalga oshiriladi. Bunday

paytlarda tekshiruvning ommaviy usullari va oddiy faol sinamalar

qo‘llaniladi.

Zarur holatlarda maxsuslashtirilgan davolash muassasasining

shifokor-jismoniy taibiya xonalarida qo‘shimcha tekshirishlar olib

boriladi. Shifokorlar tomonidan barcha jismoniy tarbiya bilan

shug‘ullanuvchilar, murabbiy, o‘qituvchilarga imkoniyatlar, shakl va

mashg‘ulotlarni o‘tkazish uslubi, mashqlar tartibini, ularning hajmi,

jadalligi, yuklamalarning tavsifi, profilaktika va qayta tiklanish

masalalari bo‘yicha maslahatlar beriladi.