Mavzu: shaxslararo nizolarning namoyon bo’lish shakillari


Konfliktlarning asosiy turlari



Download 0,61 Mb.
bet3/3
Sana07.04.2022
Hajmi0,61 Mb.
#533426
1   2   3
Bog'liq
Shaxslararo nizolarning namoyon bo\'lish shakillari

Konfliktlarning asosiy turlari


1
    • Mukammallikka intilish

2
    • Tajovuzkorlikning namoyon bo’lishi

3
    • Xudbinlikning namoyon bo’lishi

Qarama-qarshilik funktsiyalari:
  • Barqarorlashtirish (munosabatlar mustahkamlanadi, birgalikdagi hayot va faoliyat normalari va qadriyatlari aniqroq tushuniladi);
  • Faollashtirish (o’zaro ta’sir yanada dinamik bo’lib, jamiyatda ham, yagona tashkilot doirasida ham ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish sur’atlariga ta’sir qiladi);
  • Signalizatsiya (mavjud vaziyatdan norozilik omillari aniqlanadi);
  • Hissiy javob (o’z fikrlari va his-tuyg’ularini ochiq ifoda etish odamlarga hissiy yengillik olish imkonini beradi);
  • Innovatsion (nizo – ijodiy tashabbusni rag’batlantirish vositasi);
  • Profilaktika (o’z vaqtida to’qnashuv halokatli xatti-harakatlarning oldini oladi).

Shaxslararo konfliktlarning tasnifi shaxsiy nizolar ichidagi tasnifdan sezilarli darajada farq qilmaydi. Shaxslararo nizolarning quyidagi shakllari mavjud:
- Motivatsion (manfaatlar to’qnashuvi);
- Ahloqiy;
- Kognitiv (qiymat);
- Bajarilmagan istak;
- Rolli o’yin (yashirin va ochiq);
- Moslashuvchan;
- O’zini-o’zi hurmat qilishning etarli emasligi.
Shaxslararo nizolarning asosiy sabablari:
  • Mavjudligi individual shaxslarning manfaatlari, qadriyatlari, maqsadlari, motivlari, rollario’rtasidagi qarama-qarshiliklar;
  • Mavjudligi turli shaxslar o’rtasidagi qarama-qarshilik, ijtimoiy maqomning farqi,da’volardarajasi va boshqalar;
  •  Paydo bo’lishi va odamlar o’rtasidagi o’zaro ta’sir va muloqotning fon xususiyatlari sifatida salbiy his-tuyg’ular va his-tuyg’ularning barqaror hukmronligi;
  • Mos kelmaslik mulohaza yuritish, ya’ni. Raqibning xulosalari tartibiga (ketma-ketligiga) rozi bo’lmaslik, bu muayyan vaziyatlarda o’z psixologik yo’qotish hissi paydo bo’lishiga olib keladi;
  •  Xususiyatlari idrok, uning davomida ma’lumotlarning muhim qismi yo’qoladi. Tadqiqot ma’lumotlariga ko’ra, agar biz o’ylab topilgan narsani 100% deb olsak, aytilgan narsa birlamchi ma’lumotlarning 70% ni o’z ichiga olishi aniqlandi. Eshitilgan gap aytilganlarning 80% ni, jami esa dastlabki ma’lumotlarning 56% ni tashkil qiladi. Ular eshitgan narsalarining 70% tushuniladi (birlamchi ma’lumotlarning 39%). Tushunilgan narsaning 60% esda qoladi (boshlang’ich darajadagi 24%). Yodlangan narsalarni qayta aytib berishda ma’lumotlarning taxminan 30% yo’qoladi. Idrok natijasida birlamchi ma’lumotlarning atigi 16% qoladi, bu ko’p sonli xatolar va nizolar ehtimolini tushuntiradi;

Amerikalik konfliktolog V.Linkolnning fikricha, shaxslararo konfliktlarning beshta omilini ajratish mumkin.:
1. Axborot omillari nizolashayotgan tomonlardan biri uchun ma’lumotlarga yo’l qo’yib bo’lmaydigan darajaga tushiriladi. Ular odatda to’liq va noaniq ma’lumotlar, mish-mishlar, noto’g’ri ma’lumotlar, manbalarning ishonchsizligi va begona omillar ko’rinishida namoyon bo’ladi;
2. Xulq-atvor omillari nizolashayotgan bir yoki ikkala tomonning xatti-harakatlaridagi salbiy ko’rinishlarni ifodalovchi (qo’pollik, xushmuomalalik, tajovuzkorlik). Ular o’zlarini ustunlikka intilish, xudbinlik, va’dalarni buzish shaklida namoyon qiladi;
3. Aloqa omillari nizolashayotgan tomonlar o’rtasidagi o’zaro munosabatlardan norozilik bilan ifodalangan. Ular qadriyatlarning mos kelmasligi, ta’lim darajasidagi farqlar, ishonchsizlik, hokimiyatning etishmasligi, munosabatlardagi muvozanatning buzilishi shaklida namoyon bo’ladi;
4. Qiymat omillari qarama-qarshi tomonlarning xulq-atvor tamoyillariga qarama-qarshilikda namoyon bo’ladi. Ular xurofot, an’anaga sodiqlik, haqidagi g’oyalar shaklida namoyon bo’ladi axloqiy me’yorlar(yaxshilik va yomonlik, adolat va adolatsizlik haqida);
5. Strukturaviy omillar o’zgartirish qiyin bo’lgan nisbatan barqaror ob’ektiv holatlarni ifodalaydi. Bu hokimiyatga munosabat, huquqiy normalar, mulkiy huquqlar, boshqaruv tizimi, xulq-atvor normalari.
Xulosa
· Shaxslararo konfliktlarni tavsiflashda turlicha yondashuvlar mavjud, biroq, aksariyat tadqiqotchilar ularning ob’ektiv sabablari, sub’ektiv ko’rinishlari, xilma-xil ko’rinishlari, o’ziga xos omillari, yuqori hissiy intensivligi borligiga rozi;
· Shaxslararo nizolar hayotning barcha sohalarida (jamoa, jamiyat, oila) namoyon bo’ladi va sabab va omillarni o’rganish, nizo munosabatlari sohasiga ta’sir qilish, strategiya va xatti-harakatlar usulini tanlash bilan bog’liq bo’lgan boshqaruvga beriladi

E’tiboringiz uchun rahmat!


Download 0,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish