Mavzu: Shaxs psixologiyasi va unga taʼsir qiluvchi turli XIL omillar

Rollar nazariyasiga ko‘ra jamiyat o‘zining har bir a’zosiga status (haqhuquq) deb nomlangan xatti-harakat (xulq)ning barqaror usullari majmuasini taklif qiladi. Inson ijtimoiy muhitda bajarishi shart bo‘lgan maxsus rollari shaxsning xulq-atvor xususiyatlarida o‘zgalar bilan munosabat muloqot o‘rnatishda sezilarli iz qoldiradi.

AQShda keng tarqalgan nazariyalardan yana biri bu o‘zlashtirish (tajriba va bilimlarni egallash) nazariyasidir. Mazkur nazariya (E.Torndayk va B.Skinner)ga binoan shaxsning hayoti va uning voqelikka nisbatan munosabati ko‘pincha ko‘nikmalarni egallash, bilimlarni o‘zlashtirishdan iborat bo‘lib, uning samarasi qo‘zg‘atuvchini uzluksiz ravishda mustahkamlab borilishining mahsulidir. Shaxs taraqqiyotida irsiyat va muhitning rolini to‘la inkor qilib bo‘lmaydi, balki har ikkisining ham ma’lum darajada o‘z o‘rni bor. Lekin shaxs taraqqiyotini belgilovchi asosiy omil ta’lim–tarbiya bo‘lib hisoblanadi.