Mavzu: Shaxs psixodiagnostikasida proyektiv metodikalar Reja: shaxs va shaxs psixodiagnostikasi haqida tushuncha

Mavzu: Shaxs psixodiagnostikasida proyektiv metodikalar

Reja:

1.shaxs va shaxs psixodiagnostikasi haqida tushuncha

2.Proyektiv metodikalar tarixi

3.Proyektiv metodiklar .Rorshax testi.

Shaxs –ijtimoiy va shaxslararo munosabatlaming mahsuli, ongli faoliyatning subyekti bo‘lmish individdir.

Quyidagi xususiyatlar bilan xarakterlanuvchi insonni shaxs deb atash mumkin:

Ijtimoiy mavjudot bo’lish;
Ong va o‘z-o‘zini anglashga ega boiish;
0 ‘zini aktiv faoliyatda namoyon qilish.

Psixologiyada shaxs tushunchasi bilan bir qatorda inson, individ,individuallik tushunchalari farqlanadi.

• • Inson tushunchasi barcha odamlarga xos boigan insoniy xususiyatlar majmuyini o‘z ichiga oladi. Bunda konkret insonda ushbu xususiyatlar bor yoki yoqligi ahamiyatga ega emas.
• • Individ - biologik, jismoniy, ijtimoiy, psixologik xususi- yatlarga ega boigan alohida olingan inson.
• • Individ tushunchasiga insonni boshqalardan ajratib turuvchi xususiyatlar bilan bir qatorda barcha insonlarga xos boigan sifatlami ham kiritish mumkin.
• • Individuallik - insonni boshqalardan ajratib turuvchi individlik va shaxslilik sifatlarini o‘z ichiga oladi.

Shaxs psixodiagnostikasida qo’llaniladigan metodikalami 2 ta katta guruhga ajratish mumkin:

So‘rovnomalar.
Proyektiv metodikalar.

Proyektiv metodlarning o‘ziga xos xususiyatlari:

•Turli-tuman javoblarga yo‘l qo‘yuvchi topshiriqlaming taqdim etilishi.
• Stimul qo‘zg‘atuvchining ko‘p ma’noli ekanligi.
•Shaxsni baholashga global yondoshuv, ya’ni uning yashirin, to‘liq anglanmaydigan, yopiq tomonlarini aniqlash imkoniyati.
• Sinaluvchi javoblarini ‘4o‘g‘ri” va “noto‘g‘ri” tarzida baholasb mumkin emasligi.

Proyektiv metodiar tarixi 1904 - 1905 yillarda K.Yung tomonidan yaratilgan so‘zli assotsiatsiyalar testiga borib taqaladi. Mazkur testning turli variantlari keyinchalik aybdorlik hissini aniqlash (detektor Iji M.Vertgayler va A.R.Luriya), normani patologiyadan ajratish va boshqalar uchun qo‘llanildi. Tugallanmagan hikoya yoki gap testi ham Yungning assotsiativ testidan kelib chiqqan deb hisoblanadi. Proyektiv diagnostikaning kelib chiqishi 1921 yilda shvetsariyalik psixiatr G.Rorshax tomonidan Bernda, nemis tilida “Psixodiagnostika: idrokka asoslangan diagnostik test” asarining nashr qilinishi bilan bog‘langan. 0 ‘zi rassomlikdan voz kechishiga qaramay, Germon Rorshax san’at va rassomlik tarixi bilan ko‘proq qiziqardi. Unga ma’lum bo‘lishicha, buyuk Leonardo da Vinchi o‘z hayolini osmondagi bulutlar, ulardagi turli shakllarni uzoq vaqt davomida kuzatish va ulami tahlil qilish orqali mashq qildirar edi. Bu xususiyat, ya’ni atrofimizdagi predmetli dunyoni “jonlantirish” barchaga, ayniqsa rassomlar va yosh boialarga xos bo‘lgan xususiyatdir. G.Rorshaxning taxminiga ko‘ra, siyoh dogMari, ya’ni ko‘rishga yo‘naltirilgan siyoh dogiari motor (harakat) fantaziyalarini jonlantiradi.

• Proyektiv metodiar tarixi 1904 - 1905 yillarda K.Yung tomonidan yaratilgan so‘zli assotsiatsiyalar testiga borib taqaladi. Mazkur testning turli variantlari keyinchalik aybdorlik hissini aniqlash (detektor Iji M.Vertgayler va A.R.Luriya), normani patologiyadan ajratish va boshqalar uchun qo‘llanildi. Tugallanmagan hikoya yoki gap testi ham Yungning assotsiativ testidan kelib chiqqan deb hisoblanadi. Proyektiv diagnostikaning kelib chiqishi 1921 yilda shvetsariyalik psixiatr G.Rorshax tomonidan Bernda, nemis tilida “Psixodiagnostika: idrokka asoslangan diagnostik test” asarining nashr qilinishi bilan bog‘langan. 0 ‘zi rassomlikdan voz kechishiga qaramay, Germon Rorshax san’at va rassomlik tarixi bilan ko‘proq qiziqardi. Unga ma’lum bo‘lishicha, buyuk Leonardo da Vinchi o‘z hayolini osmondagi bulutlar, ulardagi turli shakllarni uzoq vaqt davomida kuzatish va ulami tahlil qilish orqali mashq qildirar edi. Bu xususiyat, ya’ni atrofimizdagi predmetli dunyoni “jonlantirish” barchaga, ayniqsa rassomlar va yosh boialarga xos bo‘lgan xususiyatdir. G.Rorshaxning taxminiga ko‘ra, siyoh dogMari, ya’ni ko‘rishga yo‘naltirilgan siyoh dogiari motor (harakat) fantaziyalarini jonlantiradi.