Mavzu: savod o'rgatish davridagi darslarning qurilishiga innovatsion yondashuv

II BOB SAVOD O‘RGATISH DAVRIDA DARS TURLARI VA ULARGA QO`YILADIGAN TALABLAR. 2.1. Savod o‘rgatish davrida dars turlariva qo`yiladigan talablar. Savod o’rgatish davrida o’qish va yozuv darslari

• Dars ta’limning asosiy shakli hisoblanadi. Savod o’rgatish darslari xilma-xil bo’lishiga qaramay o’qish yoki yozuv darslari va ularning ayrim turlari uchun umumiy bo’lgan asosiy talablar mavjud. Bu o’rinda umumdidaktik talablardan so’rab aniqlanadi. So’ngra ona tili darslariga qo’yiladigan talablar sanab ko’rsatiladi.
• O’quvchilar nutqi uchun qayg’urish.
• Darsda adabiy til nuqtai nazaridan to’g’ri, ifodali, obrazli, aniq, logik nutq eshittirish.
• Darsda nutq madaniyati hukmron bo’ladi.
• O’qish va yozuv ko’nikma malakalarini shakllantirish mashqlari darsda etakchi o’rinni egallab taxminan, darsning 3\2 qismiga to’g’ri kelishi lozim.
• Har bir o’qish va yozuv darsida “Alifbe”dagi matnlar bilan bir qatorda Q.Muhammadiy, P.Mo’min, A.Obidjon kabi sevimli bolalar shoiri va yozuvchilari asarlaridan namunalar tanlanadi. Shunday qilib, o’qish sinfdan tashqari o’qish, o’qib berilgan matnni eshitish bilan bog’lanadi. O’qish va yozuv darslari bir-biri bilan uzviy bog’lanadi: o’qish darsi o’quvchilarni yozuv darsiga tayyorlaydi, yozuv darsi oldingi o’qish darsining davomi sifatida xizmat qiladi.

Savod o’rgatish davrida o’quvchilar bilimi dars jarayonida ishlarga bog’lab aniqlanadi, bog’lanishli nutqni o’stirish ham o’qish va yozuv darslariga uzviy bog’lanib ketadi. O’quvchilarning sinfdan tashqari o’qishlariga rahbarlik qilishlariga haftada bir marta 20 daqiqa ajratiladi.

• Savod o’rgatish davrida o’quvchilar bilimi dars jarayonida ishlarga bog’lab aniqlanadi, bog’lanishli nutqni o’stirish ham o’qish va yozuv darslariga uzviy bog’lanib ketadi. O’quvchilarning sinfdan tashqari o’qishlariga rahbarlik qilishlariga haftada bir marta 20 daqiqa ajratiladi.
• Savod o’rgatish darslarida vaqti-vaqti bilan dam olish daqiqalari o’tkaziladi. Darslar sistemasi deyilganda o’quv vaqtini mavzularga nazariy va amaliy jihatdan rejali taqsimlangan darslarning mantiqiyligi va istiqboli bir-biri bog’langan dars turlari va unda o’qituvchi bilan o’quvchilar foydalaniladigan asosiy metodik vositalar xilma-xil bo’lgan izchillik nazarda tutiladi.
• Amaldagi “Alifbe” darsliklari va ularga yozilgan qo’llanmalarga asosan savod o’rgatishda tayyorgarlik davri uchun 8 dars, alifbedan so’nggi davrga ham 8 dars ajratiladi. Oraliq davr “Alifbe” davri hisoblanadi. Ta’limning har bir bosqichidagi darsning o’ziga xos xususiyatlari mavjud. Darsning tizimini qurilishida ichki mantiqiylik bo’lib, har bir tizimda Yangi tovush harf o’rganiladigan dars bilan Yangi mavzu o’rganilmaydigan darsni navbatlashtirish, orfografiya va so’zning bo’g’in tuzilishi haqida ma’lumot berish, o’quvchilar nutqi va tafakkurini o’stirish kabi talablarga rioya qilinadi. Darslar tizimi takrorlash-umumlashtirish darsi bilan yakunlanadi.