mavzu: rus adabiyotining taraqqiyot davrlari soat Reja

---

9-MAVZU: RUS ADABIYOTINING TARAQQIYOT DAVRLARI 
2 soat 
Reja: 
1.
Qadimgi rus solnomalari. 
2.
Pushkin Rus realistik adabiyoti asoschisi. 
Adabiyotlar: 
1.
A.Uzoqov. “MDH adabiyoti”. T., 2008. 
2.
Kedrina z.s. Iz jivogo istochnika. M., 1990. 
3.
A.S.Pushkin. «Yevgeniy Onegin», M., 1991. 
4.
S.Mirzayeva va boshqalar. “MDH adabiyoti”. T., 2006. 
Rus adabiyoti tarixi qariyb X asrlik davrni o`z ichiga qamrab oladi. 
Slovyanlar qadim-qadim zamonlarda Dunay daryosi bo`ylarida yashashgan. 
Davrlar o`tishi bilan ular turli tomonlarga tarqashgan va yashayotgan joylarga 
qarab ular turli guruh, qabila, millatlarga bo`linib ketishgan. 
Shunday qilib slovyanlar uchta guruhga bo`linishgan: 
1.
G`arbiy slovyanlar: polyak, chex, slovak va boshqalar. 
2.
Janubiy: bolgarlar, xorvatlar, serblar, makedonlar, bosniyaliklar va 
boshqalar. 
3.
Sharqiy slovyanlar: ruslar, beloruslar, ukrainlar. 
Ilk rus davlati “Kiyev Rusi” eramizning taxminan X asrlarida vujudga 
kelgan. Knyaz Oleg xristian dinini rasmiy ravishda qabul qilishi bilan ruslarda 
yozma adabiyot ham shakllana boshlagan. Qadimgi rus adabiyoti VII asrlik 
davrnio`z ichiga qamrab oladi: 
1.
Kiyev Rusi adabiyoti (X-XIII asrlar). 
2.
Shimoliy-Sharqiy Rusi (Novgorod) davri (XIII-XV asrlar). 
3.
Moskva Rusi davri (XVI-XVII asrlar). 
Aynan XVII asrga kelib, turli tillardagi maktablarga asos solindi. O`qish 
uchun turli xil bukvarlar, ko`rgazmali o`quv qurollari yaratildi. 1687-yilda 

---

Moskva shahrida Slavyan- Grek-Lotin Akademiyasi ochildi. 
Petr I taxtga o`tirgandan so`ng Rus ma’naviy ijtimoiy, siyosiy, harbiy 
hayotida katta o`zgarishlar yuz beradi. Bu madaniyat va adabiyotning 
rivojlanishiga katta turtki berdi. Moskva, Peterburg shaharlarida bosmaxonalar 
qurildi. Gazetalar chop etiladi. Teatr ochilib, turli xil pesalar qo`yila boshlandi. 
Buning oqibatida rus adabiyotiga G`arbiy Yevropa adabiyotidan klasitsizm oqimi 
kirib keldi. Lokk, Montaske, Labryuyer, Audison, Lessagi, Moler kabi 
adiblarning asarlari rus tiliga tarjima qilinadi. 
Aynan shu davrlarda Antiox Kantemir, Vasiliy Trediayaovskiy, Mixail 
Lomonosov, A.P.Sumorokov kabi taniqli shoir va adiblar yetishib chiqishdi.