Mavzu rejasi

4-rasm. To’g’ri tok generatori. bu tokning yo’nalishi o’zgarishsiz qolsa ham, lekin kuchi o’zgaradi.
Pulsatsiyalanmaydigan o’zgarmas tok olish uchun ko’p plastinkalardan iborat kollektor ishlatiladi.
Hozirgi zamon qudratli generatorlarida magnit oqim olish uchun faqat elektro-magnitlardan foydaniladi.
O’zgarmas tok elektr dvigatellari: Kollektorli mashinalar generator bo’lib ham, dvigatel bo’lib ham xizmat qilishi mumkin, chunki o’zgarmas tok mashinasida tashqi manbadan tok hosil qilinsa, uning yakori aylana boshlaydi ya’ni ular qaytuv-chandir.
Mashina elektr dvigatel sifatida ishlaganda tashqi dvigatel yo’q va yakor chulg’a-miga faqat elektrodinamik kuchlar ta’sir qilib, bu kuchlar ta’siri ostida yakor aylana boshlaydi. Bu holda ishni elektrodinamik kuchlar bajaradi va biz dvigatelni taminlovchi manbaning elektr energiyasi mexanikaviy ishga aylanishini ko’ramiz.
O’zgaruvchan tok dvigatellari. O’zgaruvchan tok geneatorlaridan elektrodvigatellar sifatida foydalanish mumkin, chunki ular ham o’zgarmas tok mashinalari kabi qaytuvchanlikka ega.
Dvigatellarda rotor o’zgaruvchan toklarning o’zgarishi bilan sinxron ravishda aylanishi lozim. Bunday tipdagi dvigatellar sinxron dvigatellar deb ataladi. Sinxron dvi-gatellarning noqilayligi shundaki, ular ulanganda o’zi harakatga kelmaydi. Ularni yuritib yuborish uchun rotorni boshqa uslub bilan sinxron tezlikkacha aylantirib yuborish kerak.
Nazorat savollari

• Magnit zanjirlari va magnit zanjirlariga Om qonunining ahamiyati.
• Magnit oqimi va magnit oqimining tarmoqlanishi.
• Magnit oqimida Kirixgof qonunining ahamiyati va qo’llanilishi.
• Elektromagnitiklar va ularning texnikada foydalanish.
• Magnit oqimining elektrotexnik qurilmalarda qullanilishining ahamiyati.
• Magnit maydon kuchlanganligining magnit oqimining tarmoqlanishiga qan-day bog’langan.
• O’zgaruvchan tokning texnikada afzalligi va samaradorligi.
• Elektrogeneratorlar va ularning elektromagnit induksiya hodisasiga bog’liq-ligi . O’zgaruvchan tok va o’zgarmas tok generatorlari.
• O’zgaruvchan va o’zgarmas tok dvigatellari. Sinxron va asinxron dvigatellar
• O’zgaruvchan toklarning doimiy toklardan afzalliglari va kamchiliklari.

Foydalanilgan adabiyotlar

• С.Г. Калашников.Умумий физика курси. Тошкент. Тошкент.Ўқитувчи.,1979.,§120-126.
• Д.В. Сувухин. Обший курс физики., 2004, гл4.
• С.Э. Фриш. Обший курс физики.,том 2., 18-боб., §211-213

Internet manbalari.

• https:/uz.m.wikepediya.org/.wiki/Elektr
• ziyonet.com
• estudy.uz