Mavzu: Reaktiv harakat

Mavzu: Reaktiv harakat

Mundarija:

1. 
   Kirish ………………………………………………. 5 стр
   

2. 
   Asosiy qism:
   

1. 
   Butun olam tortishish qonuni. Og‘irlik kuchi …..7 стр.
   

2. 
   Kosmik tezliklar ……. 9 стр
   

3. 
   Kim reaktiv harakatlanishni kashf etdi?
   

4. 
   Reaktiv harakatlanish tarixi
   

5. 
   Reaktiv harakat qonuni
   

3. 
   Xulosa . ……………………….. 13 стр.
   

4. 
   Foydalanilgan adabiyotlar va internet resurslari .….17 стр.
   

Kirish.
Astronomiya [yunon. astron - yulduz, nomos - qonun] - Olam haqidagi fan (tabiat haqida), osmon jismlari va ularning tizimlarining tuzilishi, kelib chiqishi va rivojlanishi haqidagi fan.

Quyosh tizimining tuzilishi haqida. Koinotning miqyosi haqida gapirish uchun, avvalo, bizga nima eng yaqin ekanligini tushunishingiz kerak. Birinchidan, Quyosh deb nomlangan yulduz bor. Ikkinchidan, uning atrofida aylanuvchi sayyoralar. Ulardan tashqari, ba'zi kosmik ob'ektlar atrofida harakatlanuvchi sun'iy yo'ldoshlar ham mavjud. Va asteroid kamari haqida unutmang. Ushbu ro'yxatdagi sayyoralar uzoq vaqt davomida odamlarni qiziqtirgan, chunki ular kuzatish uchun eng qulaydir. Ularni o'rganishdan koinotning tuzilishi haqidagi fan - astronomiya rivojlana boshladi. Yulduz Quyosh tizimining markazi sifatida tan olingan. U shuningdek, uning eng katta ob'ektidir. Yer bilan solishtirganda, Quyosh hajmi million marta katta. Bu nisbatan kichik ko'rinadi, chunki u bizning sayyoramizdan juda uzoqda. Quyosh tizimining barcha sayyoralari uch guruhga bo'lingan:

1. 
   Yeriy. Unga tashqi ko'rinishi bo'yicha Yerga o'xshash sayyoralar kiradi. Masalan, bu Merkuriy, Venera va Mars.
   
2. 
   Gigant ob'ektlar. Ular birinchi guruhga nisbatan ancha katta.
   

Bundan tashqari, ular juda ko'p gazlarni o'z ichiga oladi, shuning uchun ular gaz deb ham ataladi. Bunga Yupiter, Saturn, Uran va Neptun kiradi.

3. 
   Mitti sayyoralar. Ular, aslida, katta asteroidlardir. Yaqin vaqtgacha ulardan biri asosiy sayyoralar tarkibiga kiritilgan - bu Pluton.
   

Butun olam tortishish qonuni. Og‘irlik kuchi

Nyuton jismlar harakatining qonunlarini kashf etdi. 1667 yil Issak Nyuton tabiatdagi barcha jismlar orasida o‘zaro tortishish kuchi bor degan xulosaga keldi. U jismlar o‘rtasida yuzaga keladigan tortishish tabiatidagi kuchlarni butun olam tortishish kuchi yoki gravitatsion kuchi deb atadi. Gravitatsion kuchlar har qanday jismlar o‘rtasida mavjud bo‘ladi. I.Nyuton tomonidan kashf etilgan butun olam tortishish qonuni quyidagicha ta’riflanadi: massalari m1 va m2 va massa markazlari orasidagi masofa R bo‘lgan ikki jism orasida o‘zaro tortish kuchi mavjud bo‘lib, uning kattaligi jismlar massalarining ko‘paytmasiga to‘g‘ri proposional, ularning massa markazlari orasidagi masofaning kvadratiga teskari proposionaldir:

(1)

Bunda G - proporsionallik koeffisiyenti bo‘lib, butun olam totishish doimiysi yoki gravitatsion doimiysi deb ataladi. (1) ifodani

(2)

ko‘rinishda yozsak, (2) ifodadan G doimiyning birligi 1Nm² / kg² ekanligi kelib chiqadi. Agar m₁ = m₂ = 1 kg va R = 1 m bo‘lsa, u holda (2) ifodadan F =G ni hosil qilamiz va bundan gravitatsion doimiysining fizik ma’nosi quyidagicha izohlanadi: birlik massaga ega bo‘lgan va bir-biridan birlik masofada turgan jismlar o‘rtasida yuzaga keladigan gravitatsion kuchga son jihatdan teng bo‘lgan kattalikka gravitatsion ( yoki tortishish ) doimiysi deyiladi. Uning son qiymatini birinchi marta 1798 yil ingliz olimi Kavendish tomonidan o‘lchangan bo‘lib uning qiymati ga teng ekanligini aniqladi.

Butun olam tortishish kuchining ko‘rinishlaridan biri, ya’ni jismlarning yerga tortilish kuchi og‘irlik kuchi deb ataladi.

Yer sirtida turgan m massali jismning Yer bilan tortishish kuchi (1) ifodaga ko‘ra quyidagicha ifodalanadi: (3)

(3)