Mavzu: Radioktiv analiz va boshqa analiz usullari. Reja: Radioaktivatsion analiz

Mikrokristalloskopik analiz. Bunda reaksiyalar shisha plastinkalarda o‘tkaziladi. Plastinkaga bir tomchidan tekshirilayotgan eritmadan va aniq reaktivdan tomiziladi. Vaqt o‘tishi bilan hosil bo‘lgan kristallarni mikroskop ostida ko‘rib, shakli va rangiga asosan tarkibidagi kation va anion aniqlanadi. Masalan, Na+, Mg2+, Sa2+ va boshqa kationlarni mikrokristalloskopik usulda aniqlash mumkin. Bu usulda mikroskop ishlatilganligi tufayli kam miqdordagi moddalarni ham aniqlash mumkin. Mikrokristalloskopik reaksiyalar ishlab chiqarishda ham qo‘llaniladi, lekin tekshirilayotgan eritmadagi begona komponentlar kristallari xalaqit berishi tufayli kerakli ionni aniqlash qiyin bo‘ladi. Bu usullarning hammasida ham turli xil asboblar ishlatiladi.

Sifat analizini bajarishda ishlatiladigan reaktivlar umumiy va o‘ziga xos reaktivlarga bo‘linadi. Agar qo‘shilayotgan reaktiv eritmadagi bir necha ion bilan ta’sirlashsa, u holda bu umumiy reaktiv, reaksiyasi esa umumiy reaksiya deyiladi. Bunday reaksiyalar, asosan, cho‘ktirishda qo‘llaniladi. Masalan, Cl, Br–, J– anionlarini cho‘ktirish uchun sifat analizida Ag+ kationidan foydalaniladi, natijada AgCl, AgBr, AgJ cho‘kmalari hosil bo‘ladi. Umumiy reaksiyalar yordamida tekshirilayotgan eritmada biror guruh ionlari borligi va ularni boshqa elementlardan ajratish mumkinligi 14 haqida xulosa qilish mumkin. Shuning uchun umumiy reaksiyalarni ajratish (bo‘lish) reaksiyalari ham deyishadi. Eritmadagi izlanayotgan ionni aniqlash uchun ishlatiladigan reaktiv o‘ziga xos reaktiv, reaksiya esa shu ionga xos yoki aniqlash reaksiyasi deb ataladi. Masalan, Fe2+ kationiga xos reaksiya uning kaliy geksatsianoferrat K3[Fe(CN6)] bilan o‘zaro reaksiyasidir. Bunda eritmada faqat Fe2+ bo‘lgan taqdirda ko‘k cho‘kma hosil bo‘ladi. Demak, K3[Fe(CN6)] reaktivi Fe2+ kationiga xos reaktivdir.