Ildiz o’simliklarning asosiy vegitativ organi bo’lib uni tuproqqa o’rnashtirib turadi. Bundan tashqari ildiz o`simliklarni oziq moddalar bilan ta`minlab o`zida qo`shimcha oziq moddalar to`plash xususiyatiga ega.
ASOSIY ILDIZ- KURTAKDAGI BOSHLANG`ICH ILDIZNING BEVOSITA O`SISHIDAN PAYDO BOLADI
QO`SHIMCHA ILDIZ-POYADAN BARGDAN HOSIL BOLADI
YON ILDIZ-ASOSIY VA QO`SHIMCHA ILDIZ SHOXLANISHIDAN HOSIL BO`LADI
ILDIZ TIZIMI TUZILISHIGA KO`RA O`Q ILDIZ VA POPUK ILDIZGA BO`LINADI
POYA
POYA-o’simliklarning barcha yer usti organi o’zaro bog’lab ularni ildiz bilan birlashtirib turadigan markaziy tayanch organi.
POYANING TUZILISHI
POYALAR TUZILISHIGA KO’RA
YOG’OCH POYA 1
O’T POYA
2
Ituzum
Poyaning turlari
SHOXLANGAN(olma, yong’oq)
SHOXLANMAGAN (palma)
BARGLI (jiyda do’lana)
QIPSIMON BARGLI (saksovul,qandim)
POYANING O’SISHI
Poya yer ustida
TIKKA O’SADI (terak)
YOTIB O’SADI (tarvuz, qovun)
OSILIB O’SADI (mosh, loviya)
CHIRMASHIB O’SADI (pechak)
KURTAK
KURTAK- bu boshlang’ich novda. Vegitativ kurtak o’simlikning boshlang’ich bargi novdadir. Generativ kurtak esa boshlang’ich to’pgul yoki guldir. Har qanday novda kurtakdan hosil bo’ladi.
Kurtaklar-novdada ketma-ket, qarama-qarshi halqa hosil qilib joylashadi. Shuningdek ular novdaning uchida ham joylashadi. Novdaning uchida joylashgan kurtaklar uchki kurtaklar yonida joylashganlari yon kurtak deb ataladi. Shuningdek yana qo’shimcha kurtaklar ham bo’ladi.
Kurtaklar-novdada ketma-ket, qarama-qarshi halqa hosil qilib joylashadi. Shuningdek ular novdaning uchida ham joylashadi. Novdaning uchida joylashgan kurtaklar uchki kurtaklar yonida joylashganlari yon kurtak deb ataladi. Shuningdek yana qo’shimcha kurtaklar ham bo’ladi.
Olimlarning takidlashicha,kurtaklar qishki tinim davrini o’tsa, yaxshi o’sadi. Tajribadan shu narsa ma’lumki, kech kuzda barglar to’kilgandan keyin daraxt va butalarning shoxlaridan kesib olib suvga solib qo’ysa kurtaklar ko’p vaqtgacha bo’rtmay turaveradi. Agar shoxchalar yanvarning ikkinchi yarmi va fevralda suvga solib qo’yilsa, kurtaklari tez o’sa boshlaydi.
XULOSA
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
V.A.BURIGIN.F.X.JONKUZAROV, J.K.SAIDOV.va boshqalar. Botanika va o’simliklar fizologiyasi.T,O’QITUVCHI 1972y.