Mavzu: Quduqlarni shtangali chuqurlik nasoslari yordamida ishtish tizimi tahlili va

 

Kengaygan gaz ta’sirida quduqlarning favvoralanishi 

Ko’p  favvoraviy  quduqlar  gaz  energiyasi  va  gidrositatik  tazyiqning  birgalikdagi  

ta’siri natijasida.  

Bu quduqlarda: 

---

Rqud

<

P

.tub 

< R

to’y

  

Demak,quduqdagi  quvurlarning  ostki  qismida    bir  faza  (suyuqlik),  bosim  

to’yingalik  bosimiga  tenglashgan  chuqurlikdan  boshlab  neftdan  gaz  ajralib  chiqa 

boshlaydi  va quvurlarning  yuqori qismida ikki fazali(Suyuqlik va gaz) oqimi mavjud. 

Agar                                    Rqud

<

P

.tub 

< R

to’y

 

Bo’lsa, butun quduq devoir bo’ylab ikki fazali oqim mavjud bo’ladi. 

Suyuqlik va gaz aralashmasi holati  ko’targich quvurlar orqali  harakati davomida  

har  ikkala  fazaning  hajmiy  sarflanishi,  aralashma  harakatining  o’rtacha  tezligi    va  

ko’targich  quvurning  diametriga  bog’liq.  Shunga  asosan  gaz-suyuqlik    aralashmasi  

harakatining uch rejmini ajratish mumkin.  

Birinchi rejim  suyuqlik harakatiga yuqori bosimli gaz  pufakchalari bilan 

harakatlanib (ko’pik)rejimi deyiladi. 

Ikkinchi  –  kegaygan  gaz  yirik  praton  tiqinlari  hosil  qilgan  suyuqlik  gaz 

aralshmasining(“chetkali”) harakati natijasida paydo bo’ladi. 

 Uchinchi  rejim    gaz  va  syuqlik  kata  nisbati    bilan  bog’liq  bo’lib,  gaz  quvur 

o’rtasida    suyuqlik  tomchilarini  o’zida  saqlagan    kata    massa  sifatida    harkati  bilan 

bog’liq(“tuman rejimi”). 

Amalda  bir    quduqda  uchala  rejm  ham  uchrashi  mumkin.  Quduq  ostki 

qismidabirinchi  rejim,  o’rtasida  ikkinchi  rejm  va  yuqori  qismda  uchinchi  rejim  

uchrashi mumkin. 

Amaliy sharoitda ko’p hollarda ikkinchi rejim uchraydi. Aralashmani  ko’tarishga  

bajariladigan foydali ish  quyidagi yo’nalishlar bilan bog’liq;  

1. suyuqlik va gaz quduq devorlari bilan ishqalanishni yengishi uchun; 

 2.  suyuqlik  va  gazning  har  xil  tezlik  bilan  harakati  natijasidagi  sirpanishga 

yo’qotish;  

3.  suyuqlik  va  gaz  harakati  tezlanishini  yo’qotish.  Bu    yo’qotilish  kata  qiymatga 

ega  bo’lmaganligi sababli  uni hisobga olmaslik ham mumkin 

Demak, quvur osti(boshmoq) va  usti orasidagi bosimlar farqi suyuqlik  sathi orqli 

quyidagicha  hisoblanishi mumkin: 

h = h

foyd 

+ h

sirp

+ h

ishkal

 

Bu yerda a:   

h

foyd

 – Foydali ish bajarishga sarflanadigan tazyiq; 

h

sirp 

– gaz sirpanishi bilan bog’liq tazyiq ; 

h

ishkal 

– Ishqalanish kuchlarini yegishga sarflanadigan tazyiq. 

---

Kon sharoitda  ko’targich ishi Q

max 

va Q

okt

 (yani samarali foydali ish koeffisienti) 

oralig’i bilan bog’liq 

Kon  sharoitda ko’targich ishi asosan maksimal miqdor  va maksimal foydali ish 

koeffisienti nuqtalari orasida bajariladi. 

---