Mavzu: qo‘shish, ko‘paytirish jadvallari hamda ularga mos ayirish va bo‘lish hollarini o‘rgatish

2) Xonadan o‘tib bo‘lish:
a) yuzlikdan o‘tib bo‘lish: 346 : 2, 216 : 3, 668 : 4.
346 : 2 = □
1) 346 ni 2 ga bo‘lish kerak. Bo‘linuvchi 346, unda 3 ta yuzlik, 4 ta o‘nlik, 6 ta birlik bor. Bo‘lishni boshlaymiz.
2) Yuzliklarni bo‘lamiz: Birinchi to‘liqsiz bo‘linuvchi 3 ta yuzlikni 2 ga bo‘lib bo‘ladi.
3 yuzl. : 2 = 1 yuzl.
Bo‘linmaga 1 ni yozamiz. Demak, bo‘linmada 3 ta raqam bo‘ladi: yuzlar, o‘nlar va birlar. Bo‘linmada 1 dan keyin ikkita nuqta qo‘yamiz. Nechta yuzlikni bo‘lganimizni aniqlaymiz. Ko‘paytiramiz: 1 • 2 = 2. Bo‘linmagan nechta yuzlik qolganini aniqlash uchun ayiramiz: 3 – 2 = 1. Yana 1 ta yuzlikni bo‘lish qoldi. Qoldiq 1 ni bo‘luvchi 2 bilan taqqoslaymiz. 1 soni 3 dan kichik, bo‘lish to‘g‘ri bajarilgan.
3) O‘nliklarni bo‘lamiz: 1ning yoniga 4 ni yozamiz. Ikkinchi to‘liqsiz bo‘linuvchi 14 o‘nlikka teng.
14 o‘nl : 2 = 7 o‘nl.
7 ni bo‘linmada o‘nliklar o‘rniga yozamiz. Nechta o‘nlikni bo‘lganimizni aniqlaymiz. Ko‘paytiramiz: 7 • 2 = 14. Ayiramiz: 14 – 14 = 0. Qoldiq yo‘q. Qoldiq 0 ni bo‘luvchi 2 bilan taqqoslaymiz. 0 soni 2 dan kichik, bo‘lish to‘g‘ri bajarilgan. O‘nliklar butunlay bo‘lindi.
4) Birliklarni bo‘lamiz: Uchinchi to‘liqsiz bo‘luvchi 6 birlikni 2 ga bo‘lamiz.
6 birl. : 2 = 3 birl.
3 ni bo‘linmada birliklar o‘rniga yozamiz. Nechta birlikni bo‘lganimizni aniqlaymiz. Ko‘paytiramiz: 3 • 2 = 6. Ayiramiz: 6 – 6 = 0. Qoldiq yo‘q. 0 soni 2 dan kichik, bo‘lish to‘g‘ri bajarilgan. Birliklar ham butunlay bo‘lindi.
5) Javob: 346 va 2 ning bo‘linmasi 173 ga teng.
3-sinf “Matematika” kitobida quyidagicha izohlanadi:
3 ni 2 ga bo‘lib, natija 1 yoziladi. Qoldiq 1 yoniga 4 tushiriladi.