Mavzu: Qonning tarkibi va shaklli elementlari. Ta’limiy maqsad

Mavzu: Qonning tarkibi va shaklli elementlari.
Ta’limiy maqsad: Oʻquvchilarni qonning tarkibi, shaklli elementlari eritrotsitlar, leykotsitlar, trombotsitlar va qonning ivish jarayoni bilan tanishtirish.
Tarbiyaviy maqsad: oʻquvchilarning ilmiy dunyoqarashlarini kengaytirish, gigiyenik va ekologik tarbiya berish, kasbga yoʻnaltirish.
Rivojlantiruvchi maqsad: oʻquvchilarni qonning tarkibi va shaklli elementlari haqidagi bilimlarini, darslik ustida ishlash koʻnikmalarini, nutq va muloqotmadaniyatini rivojlantirish.
Dars turi: yangi bilim va tushunchalarni berish,
Darsda foydalaniladigan metodlar: tushuntirish, savol- javob, koʻrgazmali,“Klaster” metodi, kichik guruhlarda ishlash, “Aftobusga chiq” oʻyini.
Dars jihozi: mavzuga oid oʻquv filmi, rasmlar, didaktik materiallar, darslik, slaydlar, texnika vositalari
Darsning vaqt taqsimoti.

1	Tashkiliy qism	5 daqiqa
2	Oʻtilgan mavzuni takrorlash	7 daqiqa
3	Yangi mavzu bayoni	20 daqiqa
4	Yangi mavzuni mustahkamlash	8 daqiqa
5	Baholash	3 daqiqa
6	Uyga vazifa	2 daqiqa

Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
1. Salomlashish.
2. Navbatchi axborotini tinglash.
3. Kunning yangiliklari bilan tanishish.
II. Oʻtgan mavzuni mustahkamlash.
Oʻtgan mavzuni takrorlashda “Klaster” usulidan foydalaniladi:
Oʻquvchilar yozuv taxtasiga chizilgan jadvalni toʻldiradilar.


III. Yangi mavzu:
Reja:
1. Qonning tarkibi.
2. Qonning shaklli elementlari.
3. Qonning ivishi.
Oʻqituvchi qonning tarkibini tushuntirish uchun “Qonni tindirish bosqichlari”
tasvirlangan rasmdan foydalanib, slayd asosida tajribani tushuntirib beradi.
Yangi mavzuni yoritish uchun sinf oʻquvchilarini 3 guruhga boʻlamiz:
1-guruh: Eritrotsitlar
2-guruh: Leykotsitlar
3-guruh: Trombotsitlar
Oʻquvchilarni darslik bilan ishlash koʻnikmasini rivojlantirish maqsadida mavzuni mustaqil oʻqib chiqib, oʻz guruhlarini nomiga oid ma’lumotlarni berishlari aytiladi. Belgilangan vaqt boʻlgach, oʻquvchilar tomonidan berilgan ma’lumotlar eshitiladi. Faol ishtirok etayotgan guruh a’zolariga ragʻbat kartichkalari berib boriladi.Guruh a’zolaridan 1 tadan ishtirokchi oldindan tayyorlab qoʻyilgan oq qogʻozga marker yordamida oʻz guruh nomlar iga tegishli boʻlgan ma’lumotlar bilan jadvalni toʻldiradi:

Jadvaldagi ma’lumotlar, mavzuga oid qoʻshimcha ma’lumotlar oʻqituvchi tomonidan umumlashtiriladi.

IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.
Yangi mavzuni mustahkamlashda “Aftobusga chiq” oʻyinidan foydalaniladi.Bunda guruhning barcha a’zolari qonning tarkibi va shaklli elementlari haqida 1 tadan ma’lumot beradi. Bir oʻquvchi aytgan ma’lumotni boshqa oʻquvchi takrorlamaydi. Bu oʻquvchilarni xushyorlikka, diqqatini qaratishga undaydi. Barcha oʻquvchi ma’lumotni aytganda yangi mavzu yanada mustahkamlanadi.
- Qon plazmasi tarkibida oqsillar, yogʻlar, uglevodlar, mineral tuzlar, gormonlar, fermentlar, antitelalar boʻladi.
- Plazma tarkibida oʻrtacha 90-92% suv bor;
- Oqsillar esa 7-8% ;
- Qonning shakilli elementlariga eritrotsitlar, leykotsitlar va trombotsitlar kiradi.
- Eritrotsitlar suyaklarning koʻmik qismida boʻladi;
- Eritrotsitlar 120 kun yashaydi;
- Eritrotsitlarning asosiy vazifasi organizmni kislorod bilan ta’minlash;
- Leykotsitlar asosiy vazifasi organizmni yuqumli kasalliklardan himoya qilish;
- Leykotsitlar organizmga kirgan mikroblarni yutib eritish xususiyatiga ega
- Bu hodisa fogotsitoz deyiladi.
Sogʻlom odamda qon 3-4 minut ichida iviydi.
Oʻyin shu tarzda davom etadi.
Oʻqituvchi qoʻshimcha adabiyotlardan ma’lumotlar aytadi:
-Odam organizmidan koʻp qon ketayotganda qoniga CaCl2 eritmasi quyiladi.
-Tabiiy gaz va pechlardagi yoqilgʻi yonganda gemoglabin bilan birikib, mustahkam kimyoviy birikma hosil qiladi. Shuning uchun bu gaz bilan uzoq vaqt nafas olinsa, odam halok boʻladi.
V.Oʻquvchilarni baholash va ragʻbatlantirish.
Guruh a’zolarini olgan kartichkalari hisoblanadi va gʻolib guruh aniqlanib ragʻbatlantiriladi. Baholar sinf jurnali va oʻquvchilarning kundalik daftarlariga qayd etiladi.
VI.Uyga vazifa: Mavzu yuzasidan test savollari va krossvord tuzish, navbatdagi mavzuni oʻqib oʻrganish.