Mavzu: Portlandsement, Klinker ishlab chiqarish uchun xom ashyo,uning kimyoviy minerologik tarkibi va klassifikasiyasi

Klinkerning kimyoviy-mineralogik tarkibi.
Kimyoviy tarkibi: sementning- sifati kuydiriladigan xom ashyoviy qorishmaning kimyoviy tarkibiga bog‘liq. SHu tufayli klinkerni kimyoviy taxlil qilish uning sifatini nazorat qilish vositasidir. Bunda nafaqat CaO Al2
kabi eng muxim oksidlar, balki xom-ashyoning tarkibida uchrovchi kabi ikkinchi darajali tashkil qiluvchilarning miqdori xam aniqlanadi. Foiz xisobida: CaO - 63-66%, - 21-24%, - 4-8%, - 2-4%. Bularning natijaviy miqdori 95%-97% ni tashkil qiladi.
Kremnozyom xam klinkerning eng muxim tashkil etuvchilardan biridir. U glinozyom xamda temir oksidi bilan birgalikda kalsiy oksidining birikishini va shu bilan birgalikda portlandsementda gidravlik qotish xossasiga ega bo‘lgan birikmalarning xosil bo‘lishini ta’minlaydi. Sementda ning ortishi bilan ivish jarayoni sekinlashadi, birinchi, muddatlarda qotish yanada sekinroq kechadi. Keyingi muddatlarda mustaxkamlikning etarlicha izchil orta borishida uning sulfatli suvlarga chidamliligi ortadi.
Glinozyom - (katta miqdorda bo‘lganda) portlandsement ancha tezroq tutib qoladi va qotadi, ammo sement mustaxkamligi ortishining keyingi jarayoni sekinlashadi.
Temir oksidi - klinkerning pishish xaroratini pasaytiradi. Temir oksidiga boy bo‘lgan sementlar tarkibida glinozyom kam bo‘lganda, ularda xatto kremnozyom kam bo‘lganda xam ular sekin tu­tib qoladilar, uzoq vaqt davomida qotadilar, sulfatga chidamli bo‘ladilar.
Magniy oksidi - uning klinkerdagi miqdori 5% dan ortmasligi kerak. Bu magniy oksidining anchagina qismi periklaz kurinishida erkin xolatda bo‘lishi bilan izoxlanadi. U yuqori xaroratda kuyadi, qorishma va beton qotayotganda suv bilan juda sekin birikadi(gidratlanadi). u o‘z navbatida sement xajmining notekns o‘zgarishiga sabab bo‘ladi va shu tufayli buzilishlarga olib keladi.
Titan oksidi - xamisha gilning tarkibida bo‘ladi va klinkerda 0,3%dan ortiq bo‘lmagan miqdorda uchraydi. Klinker minerallarining yaxshiroq kristallanishiga yordam bergani tufayli uning oz miqdorlarda bo‘lishi foydalidir.