Mavzu: Plagiatni aniqlash dasturlaridan qanday foydalaniladi?
Reja:
1.
Oʻzbekistonda milliy antiplagiat portali joriy etiladi
2.
Matnlarning o'ziga xosligini tekshirish bo'yicha onlayn xizmatlar
3.
Matnlarning o'ziga xosligini tekshirish dasturlari
4.
Matnni o'ziga xosligi uchun qanday tekshirish mumkin
5.
Antiplagiat uchun diplomni tekshirish quyidagicha
Oʻzbekistonda milliy antiplagiat portali joriy etiladi
Joriy yilning 12-dekabr kuni Toshkent moliya institutining majlislar zalida
Innovatsion rivojlanish vazirligi tashabbusiga koʻra Polshaning “Plagiat. Pl” kompaniyasi
vakillari bilan uchrashuv boʻlib oʻtdi. Tadbirda Innovatsion rivojlanish vazirining birinchi
oʻrinbosari v.b. Sharof Rajabbayev qatnashdi. Shuningdek, oliy taʼlim hamda ilmiy-tadqiqot
muassasalaridan 60 nafardan ortiq respublikaning ilmiy salohiyatini oshirishdan manfaatdor
boʻlgan vakillar ishtirok etdilar.
Maʼruzachilar
ushbu
kompaniyaning
Polsha
va
Yevropa
Ittifoqidagi
ilm-fan
va
taʼlimdagi
koʻchirmachilikning oldini
olish boʻyicha tajribasi va
faoliyati,
universitetlar
uchun amaliy misollar bilan
taklif etilayotgan kompleks
yechimlar
toʻgʻrisida
taqdimot
oʻtkazishdi.
Ushbu tadbirning ahamiyati
ayniqsa, yosh tadqiqotchilar
uchun beqiyos boʻldi, ular ilmiy maqolalarni nashr ettirishda antiplagiat tizimlaridan
foydalanish tartibi, shartlari, afzalliklari va ahamiyati bilan tanishdilar.
Tadbirda, shuningdek, Respublikadagi mavjud ilmiy nashrlar reytingini dunyo
miqyosida oshirish va Scopus bazasiga kirish maqsadida “Plagiat.Pl” kompaniyasi bilan
hamkorlik qilayotgan “Geliotexnika” xalqaro ilmiy-texnik jurnalining tajribasi ham
namoyish etildi. Uchrashuvda antiplagiat tizimlarini oliy taʼlim hamda ilmiy-tadqiqot
muassasalarida joriy etish, Oʻzbekistonda davlat tilidagi ilmiy nashrlarning yagona
maʼlumotlar bazasini yaratish lozimligi masalasi koʻtarildi va bu mavzu qizgʻin bahs-
munozaralarga sabab boʻldi.
Uchrashuv natijalariga koʻra referatlar, maqolalar, dissertatsiyalarning yagona
maʼlumotlar bazasini tashkil qilish hamda ilmiy jurnallarning natijadorligi va
samaradorligini baholashni amalga oshirish maqsadida respublikada chop etiluvchi ilmiy
jurnallar matnlarini oʻzida jamlagan veb-portal yaratish maqsadga muvofiq ekanligi aytib
oʻtildi. Bu yurtimiz ilmiy salohiyatini oshirish, ilm-fan va taʼlim sohasida plagiatga qarshi
kurashishning huquqiy asosini tashkil etish, akademik va oliy taʼlim tizimida
koʻchirmachilikka qarshi kurashishni kuchaytirishga xizmat qilishi taʼkidlandi.
Jahonda mavjud ilmiy nashrlar bazalari talablari asosida ilmiy nashrlarning aslligi,
haqiqiyligini aniqlovchi “Antiplagiat tizimi”ni joriy qilish va ilmiy maqolalarga havolalar
koʻrsatkichini oʻzida aks ettiruvchi “Yagona milliy havolalar koʻrsatkichi”ni shakllantirish
masalalari boʻyicha kelishuvga erishildi. Bu oʻz navbatida, ilmiy faoliyat bilan
shugʻullanuvchi tadqiqotchilar, olimlarning Xirsh va RINS boʻyicha koʻrsatkichlarining
oshishiga, mamlakatimizning ilm-fanning turli sohalarida dunyo miqyosidagi nufuzini
oshirishga xizmat qiladi.
Internetda plagiat uchun
maqolani
qanday
tekshirish
mumkin. Antiplagiat online -
plagiatni tekshirish uchun onlayn
xizmatlarga
umumiy
nuqtai.
Matnni manbalardan boshqa tilga
tarjima qilish
Ko'rinib turibdiki, agar
matn "boshdan" yozilgan bo'lsa,
nima
uchun
asarni
plagiat
ekanligini tekshirish kerak? Va
shuning uchun u mutlaqo noyob
bo'lishi aniq. Shunga qaramay, shaxsiy foydalanish uchun yozilmagan barcha matnlarning
plagiat ekanligini tekshirish kerak - referat, tezis yoki kopirayt bo'lsin, qayta yozish bilan
birga. O'z veb-saytini reklama qiladiganlar uchun plagiatni tekshirish juda muhimdir.
Bu nima uchun kerak? Birinchidan, saytni haqiqatan ham noyob tarkib bilan
to'ldirish uchun plagiatni tekshirish kerak, bu uni qidiruv tizimlarining birinchi sahifalarida
ko'rsatishga imkon beradi. Ikkinchidan, betakrorlikni tekshirish nafaqat matnni boshqa
muallifdan nusxa ko'chirilmaganligini tasdiqlash bilan bir qatorda, matnda paydo bo'lgan
kliclarni va keng tarqalgan iboralarni aniqlashga imkon beradi, shuning uchun uni yuzlab
ana shunday maqolalar orasida yana bir egizak birodar bo'lishga majbur qiladi. Bunday
markalarni tuzatish nafaqat asarni diversifikatsiya qilish, balki so'z boyligini sezilarli
darajada kengaytirish va nutqni boyitishga yordam beradi.
Ayni paytda noyoblikni tekshirish bo'yicha xizmatlar juda oz, ularning har biri
o'ziga xos xususiyatlarga ega, ammo noyoblikni tekshirishning uchta buzilmas mastodoni
mavjud - Text.ru, AdvegoPlagiatus va Etxt Antiplagiat.
"Katta uchlik" dan tashqari, kamroq taniqli plagiatni tekshirish xizmatlari ham
mavjud. Masalan, saytning ishlash printsipi text.ru algoritmiga o'xshaydi, ammo bu xizmat
qo'shimcha ma'lumotisiz faqat belgilarning o'ziga xosligi va soni to'g'risida ma'lumot beradi.
Siz kuniga 7 ta bepul tekshiruvni amalga oshirishingiz mumkin va ishning davomiyligi 10
000 belgidan oshmasligi kerak. Va xizmat maqolani nusxa ko'chirgan manbalarni aniqlash
uchun mashhurdir. Uning eng muhim kamchiligi shundaki, u bilan siz faqat tarmoqqa
allaqachon joylashtirilgan matnlarni tekshirishingiz mumkin, shuning uchun siz o'zingiz
yozgan asarni tekshirib bo'lmaydi.
Va nihoyat, mumkin bo'lgan xizmatlarning eng jiddiylari. Uni ishlatish uchun
majburiy ro'yxatdan o'tish talab qilinadi va tekshirish faqat matnli fayllar formatida amalga
oshiriladi. Antiplagiat asosan ilmiy ishlar, ma'ruzalar, dissertatsiyalar, monografiyalar va
boshqalarni tekshirish uchun ishlatiladi. Tekshiriladigan manbalar qatorida Rossiya davlat
kutubxonasi bazasi, huquqiy va me'yoriy hujjatlar matnlari, ilmiy mavzularning to'liq
matnlari bilan kutubxona bazalari mavjud. Barcha noyob tasdiqlash bazalaridan foydalanish
uchun siz bir kundan bir yilgacha obuna uchun to'lashingiz kerak. Ammo obuna sotib
olgandan keyin ham ishni aniqroq tekshirish uchun qidiruv modullari uchun qo'shimcha
xarajatlar talab etiladi. Mumkin bo'lgan barcha ilmiy kutubxonalar mavjudligiga tanqidiy
munosabatda bo'lmaganlar uchun uzunligi 5000 belgidan oshmagan matnni va faqat ochiq
kirishdagi maqolalarni tekshirish imkoniyati bepul taqdim etiladi.
Har bir xizmatning o'ziga xos afzalliklari va kamchiliklari bor, shuning uchun
plagiatni tekshirishning eng yaxshi usuli bu bir vaqtning o'zida bir nechta xizmatlardan
foydalanish va yakuniy baholash uchun o'rtacha arifmetikani olish yoki siz test natijalarini
standartlashtirish uchun boshlang'ich nuqtaga aylanadigan asosiy tizimni tanlashingiz
mumkin.
Ushbu
maqola
matnni
o'ziga xosligini tekshirish bo'yicha
xizmatlarning umumiy ko'rinishiga
bag'ishlangan. Unda matnlarning
o'ziga xosligini tekshirish uchun eng
ommabop va qulay xizmatlar va
dasturlarni qisqacha tavsiflashga
harakat qilaman.
Do'stlaringiz bilan baham: |