Mavzu: Plagiatni aniqlash dasturlaridan qanday foydalaniladi? Reja

---

Mavzu: Plagiatni aniqlash dasturlaridan qanday foydalaniladi? 
Reja: 
1.
Oʻzbekistonda milliy antiplagiat portali joriy etiladi 
2.
Matnlarning o'ziga xosligini tekshirish bo'yicha onlayn xizmatlar 
3.
Matnlarning o'ziga xosligini tekshirish dasturlari 
4.
Matnni o'ziga xosligi uchun qanday tekshirish mumkin 
5.
Antiplagiat uchun diplomni tekshirish quyidagicha 
 
 
 

---

Oʻzbekistonda milliy antiplagiat portali joriy etiladi 
Joriy yilning 12-dekabr kuni Toshkent moliya institutining majlislar zalida 
Innovatsion rivojlanish vazirligi tashabbusiga koʻra Polshaning “Plagiat. Pl” kompaniyasi 
vakillari bilan uchrashuv boʻlib oʻtdi. Tadbirda Innovatsion rivojlanish vazirining birinchi 
oʻrinbosari v.b. Sharof Rajabbayev qatnashdi. Shuningdek, oliy taʼlim hamda ilmiy-tadqiqot 
muassasalaridan 60 nafardan ortiq respublikaning ilmiy salohiyatini oshirishdan manfaatdor 
boʻlgan vakillar ishtirok etdilar. 
Maʼruzachilar 
ushbu 
kompaniyaning 
Polsha 
va 
Yevropa 
Ittifoqidagi 
ilm-fan 
va 
taʼlimdagi 
koʻchirmachilikning oldini 
olish boʻyicha tajribasi va 
faoliyati, 
universitetlar 
uchun amaliy misollar bilan 
taklif etilayotgan kompleks 
yechimlar 
toʻgʻrisida 
taqdimot 
oʻtkazishdi. 
Ushbu tadbirning ahamiyati 
ayniqsa, yosh tadqiqotchilar 
uchun beqiyos boʻldi, ular ilmiy maqolalarni nashr ettirishda antiplagiat tizimlaridan 
foydalanish tartibi, shartlari, afzalliklari va ahamiyati bilan tanishdilar. 
Tadbirda, shuningdek, Respublikadagi mavjud ilmiy nashrlar reytingini dunyo 
miqyosida oshirish va Scopus bazasiga kirish maqsadida “Plagiat.Pl” kompaniyasi bilan 
hamkorlik qilayotgan “Geliotexnika” xalqaro ilmiy-texnik jurnalining tajribasi ham 
namoyish etildi. Uchrashuvda antiplagiat tizimlarini oliy taʼlim hamda ilmiy-tadqiqot 
muassasalarida joriy etish, Oʻzbekistonda davlat tilidagi ilmiy nashrlarning yagona 
maʼlumotlar bazasini yaratish lozimligi masalasi koʻtarildi va bu mavzu qizgʻin bahs-
munozaralarga sabab boʻldi. 
Uchrashuv natijalariga koʻra referatlar, maqolalar, dissertatsiyalarning yagona 
maʼlumotlar bazasini tashkil qilish hamda ilmiy jurnallarning natijadorligi va 
samaradorligini baholashni amalga oshirish maqsadida respublikada chop etiluvchi ilmiy 
jurnallar matnlarini oʻzida jamlagan veb-portal yaratish maqsadga muvofiq ekanligi aytib 
oʻtildi. Bu yurtimiz ilmiy salohiyatini oshirish, ilm-fan va taʼlim sohasida plagiatga qarshi 
kurashishning huquqiy asosini tashkil etish, akademik va oliy taʼlim tizimida 
koʻchirmachilikka qarshi kurashishni kuchaytirishga xizmat qilishi taʼkidlandi. 

---

Jahonda mavjud ilmiy nashrlar bazalari talablari asosida ilmiy nashrlarning aslligi, 
haqiqiyligini aniqlovchi “Antiplagiat tizimi”ni joriy qilish va ilmiy maqolalarga havolalar 
koʻrsatkichini oʻzida aks ettiruvchi “Yagona milliy havolalar koʻrsatkichi”ni shakllantirish 
masalalari boʻyicha kelishuvga erishildi. Bu oʻz navbatida, ilmiy faoliyat bilan 
shugʻullanuvchi tadqiqotchilar, olimlarning Xirsh va RINS boʻyicha koʻrsatkichlarining 
oshishiga, mamlakatimizning ilm-fanning turli sohalarida dunyo miqyosidagi nufuzini 
oshirishga xizmat qiladi. 
Internetda plagiat uchun 
maqolani 
qanday 
tekshirish 
mumkin. Antiplagiat online - 
plagiatni tekshirish uchun onlayn 
xizmatlarga 
umumiy 
nuqtai. 
Matnni manbalardan boshqa tilga 
tarjima qilish 
Ko'rinib turibdiki, agar 
matn "boshdan" yozilgan bo'lsa, 
nima 
uchun 
asarni 
plagiat 
ekanligini tekshirish kerak? Va 
shuning uchun u mutlaqo noyob 
bo'lishi aniq. Shunga qaramay, shaxsiy foydalanish uchun yozilmagan barcha matnlarning 
plagiat ekanligini tekshirish kerak - referat, tezis yoki kopirayt bo'lsin, qayta yozish bilan 
birga. O'z veb-saytini reklama qiladiganlar uchun plagiatni tekshirish juda muhimdir. 
Bu nima uchun kerak? Birinchidan, saytni haqiqatan ham noyob tarkib bilan 
to'ldirish uchun plagiatni tekshirish kerak, bu uni qidiruv tizimlarining birinchi sahifalarida 
ko'rsatishga imkon beradi. Ikkinchidan, betakrorlikni tekshirish nafaqat matnni boshqa 
muallifdan nusxa ko'chirilmaganligini tasdiqlash bilan bir qatorda, matnda paydo bo'lgan 
kliclarni va keng tarqalgan iboralarni aniqlashga imkon beradi, shuning uchun uni yuzlab 
ana shunday maqolalar orasida yana bir egizak birodar bo'lishga majbur qiladi. Bunday 
markalarni tuzatish nafaqat asarni diversifikatsiya qilish, balki so'z boyligini sezilarli 
darajada kengaytirish va nutqni boyitishga yordam beradi. 
Ayni paytda noyoblikni tekshirish bo'yicha xizmatlar juda oz, ularning har biri 
o'ziga xos xususiyatlarga ega, ammo noyoblikni tekshirishning uchta buzilmas mastodoni 
mavjud - Text.ru, AdvegoPlagiatus va Etxt Antiplagiat. 
"Katta uchlik" dan tashqari, kamroq taniqli plagiatni tekshirish xizmatlari ham 
mavjud. Masalan, saytning ishlash printsipi text.ru algoritmiga o'xshaydi, ammo bu xizmat 
qo'shimcha ma'lumotisiz faqat belgilarning o'ziga xosligi va soni to'g'risida ma'lumot beradi. 
Siz kuniga 7 ta bepul tekshiruvni amalga oshirishingiz mumkin va ishning davomiyligi 10 
000 belgidan oshmasligi kerak. Va xizmat maqolani nusxa ko'chirgan manbalarni aniqlash 
uchun mashhurdir. Uning eng muhim kamchiligi shundaki, u bilan siz faqat tarmoqqa 

---

allaqachon joylashtirilgan matnlarni tekshirishingiz mumkin, shuning uchun siz o'zingiz 
yozgan asarni tekshirib bo'lmaydi. 
Va nihoyat, mumkin bo'lgan xizmatlarning eng jiddiylari. Uni ishlatish uchun 
majburiy ro'yxatdan o'tish talab qilinadi va tekshirish faqat matnli fayllar formatida amalga 
oshiriladi. Antiplagiat asosan ilmiy ishlar, ma'ruzalar, dissertatsiyalar, monografiyalar va 
boshqalarni tekshirish uchun ishlatiladi. Tekshiriladigan manbalar qatorida Rossiya davlat 
kutubxonasi bazasi, huquqiy va me'yoriy hujjatlar matnlari, ilmiy mavzularning to'liq 
matnlari bilan kutubxona bazalari mavjud. Barcha noyob tasdiqlash bazalaridan foydalanish 
uchun siz bir kundan bir yilgacha obuna uchun to'lashingiz kerak. Ammo obuna sotib 
olgandan keyin ham ishni aniqroq tekshirish uchun qidiruv modullari uchun qo'shimcha 
xarajatlar talab etiladi. Mumkin bo'lgan barcha ilmiy kutubxonalar mavjudligiga tanqidiy 
munosabatda bo'lmaganlar uchun uzunligi 5000 belgidan oshmagan matnni va faqat ochiq 
kirishdagi maqolalarni tekshirish imkoniyati bepul taqdim etiladi. 
Har bir xizmatning o'ziga xos afzalliklari va kamchiliklari bor, shuning uchun 
plagiatni tekshirishning eng yaxshi usuli bu bir vaqtning o'zida bir nechta xizmatlardan 
foydalanish va yakuniy baholash uchun o'rtacha arifmetikani olish yoki siz test natijalarini 
standartlashtirish uchun boshlang'ich nuqtaga aylanadigan asosiy tizimni tanlashingiz 
mumkin. 
Ushbu 
maqola 
matnni 
o'ziga xosligini tekshirish bo'yicha 
xizmatlarning umumiy ko'rinishiga 
bag'ishlangan. Unda matnlarning 
o'ziga xosligini tekshirish uchun eng 
ommabop va qulay xizmatlar va 
dasturlarni qisqacha tavsiflashga 
harakat qilaman.