Mavzu: ozon qatlamida sodir bo’layotgan o’zgarishlarni geoekologik oqibatlari

OYEM – ozon yemiruvchi moddalar.
ozonni yemiruvchi moddalarga 
tarkibida xlor, ftor, brom, uglerod
 
va vodorod kabi ozonni yemiruvchi moddalar 
bo’lgan uglevodlar sinfiga taaluqli kimyoviy birikmalar kiradi. Bu 
terminologiyalarning ma’nosini tushunib olish lozim. 
Bromli metal (metilbromid)
Tarkibida brom bor bo’lgan metan hosilasidir. 
U qishloq ho’jaligida tuproqda va qishloq ho’jaligi mahsulotlarida (yorma, 
sabzavot, meva) uchraydigan zararli hasharotlarini qiruvchi vosita sifatida 
ishlatiladi
.
Galonlar
tarkibida uglerod va galogenlar (ftor, brom, ba’zilarda xlor 
mavjud) bo’lgan kimyoviy birikmalardir. Ular o’t o’chirish vositalarida ishlatiladi.
 
Tetraxloruglerodlar (TXU)
suyuq moddalar bo’lib, ular laboratoriyalarda 
va sanoat ishlab chiqarishida erituvchi sifatida ishlatiladi. 
XFU xladagent sifatida hamda aerozollar, dezodrantlar, insektitsidlar va 
boshqa mahsulotlarda ishlatiladigan, tarkibida xlor-ftor-uglerod mavjud bo’lgan 
birikmalardir. 
XFU shuningdek global istesnoga tushadigan laboratoriya va tahliliy 
maqsadlarda va tamaki bargiga sanoat maqsadida ishlov berish uchun ham 
qo’llaniladi. 
Ushbu moddalar ichida gallonlar ozon qatlamiga eng katta zarar yetkazadi. U katta 
miqdorda o’nlab, yuzlab yillar davomida atmosferada saqlanib qolishi va ozonni 
yemirib borishi mumkin.
 

---

42