Mavzu: O‘zbekistonning jahonning rivojlangan mamlakatlari bilan iqtisodiy hamkorligi



Download 441,72 Kb.
bet7/7
Sana18.03.2022
Hajmi441,72 Kb.
#500142
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Anvar kurs ishi 2022

Rossiya Federatsiyasi

406,8

428,9

573,3

Eksport

106,8

110,2

180,7

Import

299,9

318,8

392,6

Тurkiya

168,9

212,0

266,1

Eksport

97,9

106,8

121,6

Import

71,0

105,2

144,5

Koreya Respublikasi

191,8

72,1

213,4

Eksport

4,6

2,8

2,3

Import

187,2

69,3

211,0

Italiya

36,6

28,9

25,5

Eksport

2,1

1,3

3,2

Import

34,5

27,6

22,3

Germaniya

46,6

44,6

45,3

Eksport

5,5

2,3

5,7

Import

41,1

42,3

39,5

AQSH

14,3

11,8

23,5

Eksport

1,6

2,1

3,1

Import

12,7

9,7

20,4 5



Oʻzbekiston respublikasining yirik hamkor davlatlar bilan tashqi savdo aylanmasi dinamikasi (mln. aqsh dollari)
2022- yilning yanvar oyida, Oʻzbekiston Respublikasi tashqi savdo aylanmasining uchdan bir qismi yoki 32,4 % i MDH davlatlariga toʻgʻri kelib, tashqi savdo aylanmasidagi 2021- yilning mos davriga nisbatan ulushi 8,0 % ga koʻpaygan.
Oʻzbekiston Respublikasining MDH mamlakatlari bilan tashqi savdo aylanmasi 2022- yil yanvar holatiga koʻra 1 134,1 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. Shundan eksport – 387,0 mln. AQSH dollariga yetgan boʻlsa, import – 747,1 mln. AQSH dollari qiymatida qayd etildi.
6
2-rasm. Oʻzbekiston respublikasining mdh davlatlari bilan tashqi savdo aylanmasi (2022- yil yanvar, mln. aqsh dollari)

Oʻzbekiston Respublikasining Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqiga a’zo davlatlar bilan tashqi savdo aylanmasi 929,1 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. Shundan eksport hajmi 300,9 mln. AQSH dollari, import hajmi esa 628,2 mln. AQSH dollariga yetdi.


2-jadval

Davlatlar



Mln. AQSH dollari



Oʻsish sur’ati, % da



Oʻrni

2021

2022

2021

2022

2021

2022

Rossiya
Federatsiyasi

110,2

180,7

103,1

164,0

2

1

XXR

143,9

157,1

94,7

109,2

1

2

Тurkiya

106,8

121,6

109,1

113,8

3

3

Qozogʻiston

63,6

60,9

113,6

95,9

4

4

Тojikiston

26,1

32,9

88,9

126,0

7

7

Ukraina

7,7

13,3

111,7

174,1

10

8

Eron

7,7

12,7

48,3

166,4

11

9

BAA

2,7

9,2

25,4

3,4 b.

18

10

Polsha

4,5

8,7

96,1

191,9

13

11

Pokiston

6,4

6,8

102,0

107,1

12

13

Belarus

2,3

5,9

71,0

2,6 b.

22

14

Germaniya

2,3

5,7

42,0

2,5 b.

21

15

Buyuk Britaniya

1,8

5,5

83,7

3,1 b.

27

16

Ozarbayjon

3,7

5,5

71,1

146,8

15

17

Litva

2,0

4,0

177,1

196,8

25

18

Latviya

3,8

3,9

81,4

100,8

14

19

Italiya

1,3

3,2

62,1

2,5 b.

32

20



2-jadval. Oʻzbekiston respublikasining asosiy hamkor davlatlarga amalga oshirgan eksporti hajmi (yillar kesimida)
Joriy yilning yanvar oylarida mamlakatning eksportyorlari soni 2312 tani tashkil etib, ular tomonidan 812,8 mln. AQSH dollari (oltindan tashqari) qiymatidagi (2021- yilning mos davriga nisbatan 17,0 % ga koʻpaydi) tovar va xizmatlar eksport qilinishi taʼminlandi.
3-jadval



Davlatlar

Mln. AQSH dollari



Oʻsish sur’ati, % da%



Oʻrni

2021 2022

2021 2022

2021 2022

2021 2022

2021 2022

2021 2022

Xitoy Xalq
Respublikasi

332,8

463,8

94,9

139,4

1

1

Rossiya
Federatsiyasi

318,8

392,6

106,3

123,2

2

2

Koreya
Respublikasi

69,3

211,0

37,0

3,0 b.

6

3

Qozogʻiston

206,4

205,8

124,7

99,7

3

4

Turkiya

105,2

144,5

148,2

137,4

4

5

Hindiston

41,5

42,9

155,5

103,5

10

6

Braziliya

30,0

41,2

112,5

137,4

11

7

Germaniya

42,3

39,5

102,9

93,6

9

8

Ukraina

28,6

35,6

148,3

124,6

12

9

Eron

8,6

29,6

63,9

3,4 b.

22

11

BAA

6,5

26,9

100,7

4,1 b.

27

12

Italiya

27,6

22,3

80,0

80,6

13

13

Yaponiya

9,8

20,6

61,5

2,1 b.

20

14

AQSH

9,7

20,4

76,5

2,1 b.

21

15

Polsha

13,1

15,3

179,8

116,6

15

20 7



3-jadval. Oʻzbekiston respublikasining asosiy hamkor davlatlardan amalga oshirgan importi hajmlari va oʻsish sur’atlari (yillar kesimida)
2022- yilning yanvar oyida import hajmi 2 098,7 mln. AQSH dollarini va 2021- yilga nisbatan 128,0 % ni tashkil etdi. Import tarkibida eng katta ulush, mashinalar va transport asbob-uskunalari ( 34,2 %), sanoat tovarlari (19,4 %) hamda kimyoviy vositalar va shunga oʻxshash mahsulotlar (14,5 %) hisobiga toʻgʻri keldi.
Tovarlar importi dinamikasi tahliliga koʻra, 2022- yilning yanvar oyida import qilingan tovarlar hajmi, oʻtgan yilning mos davriga nisbatan 368,2 mln. AQSH dollariga koʻpaydi va 1 951,7 mln. AQSH dollarini tashkil etdi. Xizmatlar importi esa 147,1 mln. AQSH dollariga yetdi.
2022- yil yanvar oylarida O‘zbekiston Respublikasi 114 ta davlatdan tovar va xizmatlar importini amalga oshirdi. Yetti yirik hamkor davlatlar (Rossiya Federatsiyasi, XXR, Qozogʻiston, Koreya Respublikasi, Turkiya, Hindiston va Braziliya) jami importning 71,6 % ulushini tashkil etdi.
Respublika importi tarkibida eng yuqori ulushni Toshkent shahri 44,1 % ulush bilan 926,0 mln. AQSH dollarini, eng quyi ulushni esa Surxondaryo viloyati 0,5 % ulush bilan 10,3 mln. AQSH dollarini tashkil etdi.
2021- yilning yanvar oyi yakuni bilan xizmatlar importi hajmi 147,1 mln. AQSH dollarini yoki jami import hajmining 7,0 % ini tashkil etdi va oʻtgan yilga nisbatan 2,6 baravarga koʻpaydi. Xizmatlar importi tarkibining asosiy ulushi boshqa safarlar (turizm xizmatlari) (65,8 %), transport xizmatlari (14,4 %), boshqa tadbirkorlik bilan bogʻliq xizmatlar (5,4 %) va telekommunikatsiya, kompyuter va axborot xizmatlari (6,8 %)ga tegishli boʻldi.
Shuningdek, boshqa xizmatlar ulushi jami xizmatlar importining 7,6 % ini tashkil etib, uning tarkibida yuqori ulushlarni texnik xizmat koʻrsatish va ta’mirlash boʻyicha xizmatlar (2,5 %) moliyaviy xizmatlar (2,0 %) intellektual mulkdan foydalanganlik uchun yig‘imlar (1,9 %), va boshqalar tashkil etdi.8

Xulosa
O‘zbekistonning jahon iqtisodiy tizimiga integratsiyalashuvini kengaytirish iqtisodiyotda davom etayotgan tarkibiy o‘zgarishlarning muhim elementi bo‘lib, barqaror iqtisodiy rivojlanish uchun muhim zamin bo‘lib xizmat qiladi. O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish strategiyasida mamlakat va uning mintaqalarini eksportga yo‘naltirilgan rivojlanish modeliga o‘tish, jumladan, hududlarning eksport salohiyatini oshirish va qo‘llab-quvvatlash, ichki bozordagi tovar va xizmatlarni jahon bozorlariga kiritish bo‘yicha chora-tadbirlar amalga oshirilishi zarurligi bayon etilgan.
Shu tufayli davlatimiz rahbari BMT bosh Assambleyasining 72-sessiyasida Markaziy Osiyo davlatlari o‘rtasida mintaqalararo hamkorlikni kuchaytirish muhimligini ta’kidlab, Markaziy Osiyo mintaqasida tinchlik va xavfsizlikni mustahkamlash, barqaror ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot yo‘lida qator konstruktiv g‘oya va tashabbuslarni ilgari surganligi bejiz emas.
Tajriba shuni ko‘rsatadiki, mintaqalararo iqtisodiy hamkorlik faoliyat turlarini diversifikatsiya qilish, ishlab chiqarish kuchlarini joylashtirishning zamonaviy shakllarini joriy etish hamda mahalliy mahsulot va xizmatlarni sotish, xomashyo sotib olish, mamlakatlar mintaqalari o‘rtasida investitsiya va mehnat resurslari harakatida kuzatiladigan to‘siqlarni bartaraf etishga ko‘maklashadi
Demak, O‘zbekiston va xorijiy davlatlar o‘rtasidagi mintaqalararo hamkorlikni mustahkamlash bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshirish bugungi kunda dolzarb vazifa hisoblanadi. Shularni inobatga olgan holda, mualliflar, O‘zbekiston bilan Markaziy Osiyo mamlakatlari o‘rtasidagi mintaqalararo hamkorlikni mustahkamlash masalalarini mamlakat va uning mintaqalari iqtisodiy o‘sishining muhim manbai, deb hisoblashadi.


Foydalanilgan adabiyotlar

  1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-4947-son Farmoni. O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017y., 6-son, 70-modda.

  2. O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi tomonidan tayyorlangan 2019 yil bo‘yicha “Eksport, import” statistik to‘plami.

  3. Ishlab chiqarishni oqilona joylashtirish va mintaqalar iqtisodiyotini diversifikatsiyalashning metodologik asoslarini takomillashtirish mavzusidagi ilmiy-tadqiqot ishlari bo‘yicha hisobot, Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar instituti, 2017 y.

  4. O`zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi: - T: “ O`zbekiston” nashriyotmatbaa ijodiy uyi, 2017 –y. – 40.

  5. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi O`zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo`yicha harakatlar strategiyasi to`g`risida”gi PF-4947-sonli farmoni.

  6. Mirziyoyev Shavkat Miromonovich. “ Erkin va farovon, demokratik O`zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz”. Toshkent: O`zbekiston – 2016. 59 bet

  7. Avdokushin, E. F. xalqaro iqtisodiy munosabatlar: o'quv qo'llanma. 2018-yil

  8. Babin, E. P. tashqi iqtisodiy siyosat: Ucheb. qo'llanma / E. P. Babin, T. M. Isachenko. - Moskva: "Iqtisodiyot "nashriyoti, 2017yil.

  9. Gordeev, V. V. Jahon iqtisodiyoti va globallashuv muammolari: o'quv qo'llanma / V. V. Gordeev. 2019-yil.

  10. Kolesov V.P. Mejdunarodnaya ekonomika. Uchebnik/V.P. Kolesov, M.V. Kulakov. ¬–Moskva: Infra-M, 2004. –472s.

www.stat.uz
www.mineconomy.uz
www.isrs.uz



1 www.yuz.uz nashri

2 www.businessman.ru nashri ma’lumotlaridan foydalanildi.

3 Колесов В.П. Международная экономика. Учебник/В.П. Колесов, М.В. Кулаков. ­–Москва: Инфра-М, 2004. –472с.
https://isrs.uz/ ma’lumotlaridan foydalanildi.

4 https://isrs.uz/ ma’lumotlaridan foydalanildi.

5 www.stat.uz ma’lumotlari asosida tayyorlandi

6 www.stat.uz ma’lumotlari asosida tayyorlandi

7 www.stat.uz ma’lumotlari asosida tayyorlandi.

8 www.stat.uz ma’lumotlari asosida tayyorlandi.


Download 441,72 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish