Mavzu O’zbekiston tarixi fanining predmeti, maqsad va vazifalari

Mavzu 3. Vatanimiz hududida tashkil topgan dastlabki davlatlar

Davlatchilik tushunchasi. Uning ta’rifi va mazmun-mohiyati.Markaziy Osiyodagi eng qadimgi davlatlar. Davlatlarning paydo bo’lishidagi asosiy omillar. Qadamgi Xorazm va Baqtriya podsholigi - Vatanimiz hududidagi dastlabki davlatlar. Ularning ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy hayoti.

Eron Ahamoniylarining O’rta Osiyoga yurishi. To’maris va Shiroq jasorati. O’rta Osiyoda Eron ahamoniylaridan keyingi o’zgarishlar.

Makedoniyalik Iskandarning O’rta Osiyoga yurishi. Salavkiylar davlati. Ellinistik madaniyatning kirib kelishi.

Yunon-Baqtriya davlatining tashkil topishi. Diodot, Yevdetim, Demetriylar davri. Sug’rish inshoatlarining rivojlanishi. Davlat boshqaruvi va iqtisodiy taraqqiyot.

Dovon davlati. Hozirgi Farg’ona, Andijon, Namangan – qadimgi Dovon davlatining hududlari. Bu davlatning ijtimoiy iqtisodiy asosi. Samoviy otlar va uzumchilik. Madaniyati va an’analari.

Qang’ davlati. “Qang’” so’zining ma’nosi.Saklarning Qang’ davlatiga asos solishi.Bu davlatning asosiy manzilgohi va ijtimoiy turmushi. Milodiy II asrda uning qudratli davlatga aylanishi. Bu davlatning parchalanish sabablari.

Qadimgi Xorazm- mil.av. III asrlarda. Bu davlatning o’ziga xos madaniyatining saqlanib qolganligi va uning sabablari. Xorazm yozuvi. Oybuyirqal’a, Qo’yqirilganqal’a, Jonbosqal’a va boshqa manzilgohlari.

Kushonlar saltanati. Bu davlatga Kudjulla Kadfizning asos solishi va beshta hokimlikning birlashuvi. Kushonlar davrida o’tkazilgan muhim islohotlar. Buyuk ipak yo’li va Kushonlar saltanati. Kushonlar davlatining boshqaruv shakli. Kanishka davridagi taraqqiyot. Budda dinining Markaziy Osiyo hududisha kirib kelishi. Kushon yozuvining paydo bo’lishi. Kushonlar davlatidagi diplomatik munosabatlarning shakllanishi. Eron, Hindiston, Misr, Xitoy kabi davlatlar bilan iqtisodiy aloqalarning o’rnatilishi.

Kushon saltanatining poytaxtlari. Fayoztepa, Zartepa, Dalvarzintepa, Xolchayon – Kushonlar saltanatining madaniy yodgorliklari. Davlatning rivojlangan quldorlik bosqichi. Kushonlar saltanatining parchalanishi va uning sabablari.Bu davlatning Vatanimiz xalqlari hayotidagi alohida o’rni.

O’rta Osiyo hududida feodalizm. Ilk feodal davlatlarning tashkil topishi. Kidariylar, Xioniylar, Eftalitlar- Vatanimiz hududidagi ilk feodal davlatlar. Ularning ijtimoiy tuzumi.

Turk hoqonligi. Bu davlatning tashkil topishi va ijtimoiy tuzumi. Turk hoqonligi davrida hunarmandchilik va savdoning rivojlanishi. Turk hoqonligining Vizantiya imperatori Yustin II bilan munosabatlari. Turk hoqonligi davrida xalqaro savdo. So’zlashuvda yangi lahjalarning paydo bo’lishi. Bu davrla yer egaligi va soliqlar tizimi. Madaniyatning gullab yashnashi.

Arablar bosqini va Turk hoqonligining parchalanishi.