Mavzu: O’zbekiston Respublikasi mehnat qonunlarida ayollar va yoshlar mehnati. Reja

O’lchash asboblari
Nurlahishlar bilan ish olib borayotganda inson organizmiga ta'sir ko'rsatayotgan nurlanish dozasini va ish joylaridagi nurlanish miqdorini bilib turish katta ahamiyatga ega. Shuning uchun ham o'lchov asboblariga katta ahamiyat beriladi.
O'lchash asboblarining ishlash tizimi ionlanish, ssintilatsiya va fotografiya usullariga asoslangan. Ba'zi bir gazlar radioaktiv nurlar ta'sirida elektr o'tkazuvchan bo'lib qolish qobiliyatiga ega. lonizatsiya usuli shunga asoslangan.
Sintilatsiya usuli esa gaz, kristall va eritmalarning ionlashtirilgan nurlanishlarni yutishi natijasida ko'rinadigan nurlar tarqatish xossasiga asoslangan. Fotografiya usuli ionlovchi nurlanishlar fotoemulsiyaga ta'sir ko'rsatishiga qarab belgilanadi.
O'lchash asboblari radioaktivlikni yoki zararlanish dozasini o'lchaydigan turlarga bo'linadi. Radiometrik asboblar radioaktiv moddalar qancha zarrachalar va kvantlar ajratayotganini o'lchaydi.
D
ozimetrik asboblar esa ionlashtirilgan nurlanishlar qancha energiyani uzatayotgani yoki obyektga tushayotganini o'lchaydi.
2.4-rasm. РАДЭКС МКС-1009 tipidagi dozimetr-radiometr

Radiometrik va dozimetrik asboblar (2.4-rasm) umuman sanoat korxonalari holatini o'lchash uchun hamda shaxsiy nazorat vositasi sifatida ishlatilishi mumkin. Shaxsiy nazorat har bir ishchi uchun ishlayotgan davridagi ma'lum vaqtlarda (masalan, kun yoki hafta davomida) nurlanishlar darajasini aniqlash imkoniyatini beradi. Dozimetrlar ishchi tanasining eng ko'p nurlanish olishi mumkin bo'lgan qismiga o'rnatiladi.

Mavzu: Zilzilar haqida tushunchalar. Kuchli zilzila oqibatida sodir bo’lgan talofatlarni aniqlash
So'nggi paytlarda tabiat o'z qonunlariga muvofiq yashamoqda, iqlim o'zgarmoqda va bu er qobig'ining holatini o'zgartirish bilan tahdid qilmoqda. Agar ilgari seysmologlar faolligi oshgan mintaqalarni aniq ko'rsatgan bo'lsa, bugungi kunda hamma narsa tubdan o'zgarishi mumkin. Shuning uchun zilzila paytida xavfsizlik qoidalari bilan tanishish har birimiz uchun foydali bo'ladi.