Mavzu: Ozbekiston milliy innovatsion tizimi Reja: Kirish Asosiy qism

Zamonaviy innovatsion muhit

Hozirgi kunda ko’plabkorxonalar ―Web of Science‖ bazasiga ulandi. Bular jumlasiga ilmiy muassasalar, oliy o’quv yurtlari, markaziy kutubxonalar (O’zbekiston Milliy kutubxonasi, Fanlar akademiyasi, Qishloq xo’jaligi, Ilmiy ishlab chiqarish markazi kutubxonasi va boshqalar), tajriba konstruktorlik byurolari, ilmiy ishlab chiqarish hamda fanlar akademiyasi boshqaruv hay‘ati, Oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi, Innovatsion rivojlanish vazirligi, Oliy attestatsiya komissiyasi, qishloq xo’jaligi ilmiy ishlab chiqarish markazi, elektron ta‘lim markazlari ―Web of Science‖ bazasiga login parolsiz to’g’ridan-to’g’ri ulandi. Bugungi kunda jamiyat shu darajada taraqqiy etib ketdiki, unda o’z o’rniga ega bo’lishni istagan har qanday mamlakat yoki kompaniya raqobatga kirishmog’i shart bo’lib qoldi. Rivojlangan mamlakatlarda yohud dunyo sahnida aynan mana shunday raqobatbardosh kompaniyalargina o’z hayotlari davomiyligini saqlab qolishi mumkin. Zamonaviy innovatsion muhit holati ayrim ob‘ektiv sabablarga ko’ra qisqa muddat ichida mahalliy biznesning innovatsion darajasi yuqori bo’lishiga imkon bera olmaydi va shu sababdan uning rivojlanishi davlatning ko’plab yo’nalishlari bo’yicha kuch sarflashini talab qiladi. Bunda quyidagi muammolarga e‘tibor qaratish zarur: - biznesning ilmiy-texnik axborotlarga ega bo’lishi uchun transaksiya xarajatlari juda katta; - yangi texnologiyalarning qiymat va bozor risklari kichik korxonalar uchun yuqori; - innovatsion loyihalarni ishlab chiqish va amalga oshirish uchun o’z resurslarini taklif etuvchi moliyaviy va investitsion institutlarning keng qamrovli va diversifikatsiyalangan bozori mavjud emas; - xususiy sektordagi ko’plab korxonalarda innovatsion boshqaruv qarorlari tizimi shakllantirilmagan; - fanni ishlab chiqarish bilan bog’lab turishi mumkin bo’lgan innovatsion vositachilar instituti rivojlangan tarmog’i yaratilmagan; - raqobatli muhit mahalliy korxonalarni innovatsiyalarni jalb qilishga etarli darajada rag’batlantirmaydi;

- iqtisodiy rivojlanishning hozirgi bosqichida biznes texnologiyalarining asosiy massasida biznesni tashkil qilishning mablag’larni namunaviy tovarlar ishlab chiqarish yoki ular bilan savdo qilishga kiritishni nazarda tutuvchi an‘anaviy yondashuvlar ustunlik qiladi. Jamiyat va tabiat rivojlanishi qonuniyatlarini yaxlit holda, tizimlar rang barangligida anglash oldindan ko’ra bilish uchun zarur asos va zamin hisoblanadi. Istalgan bir fanning asosiy funksiyasi shundan iborat. Biroq bu har qanday yirik xo’jalik, ijtimoiy va ekologik qarorlar qabul qilishda ham amaliy zarurat hisoblanadi. Boshlag’ich holatni baholash va undan foydalanishda ikki narsani inobatga olish zarur. Birinchidan, tabiiy qonunlardan farqli o’laroq ijtimoiy rivojlanish qonuniyatlari jamiyatning o’zidagi tub o’zgarishlar bilan birgalikda o’zgarishi mumkin. Industrial jamiyatdan postindustrial jamiyatga o’tish bulardan keyingisiga xos bo’lgan qonuniyatlar tizimini yangidan o’rganib chiqish zarurligini ko’rsatadi. Ikkinchidan, ijtimoiy qonun va qonuniyatlar tarkibi bir turda emas, ular ierarxik bo’lib, bilishning turli darajalarini aks ettiradi. Statistika qonunlari evolyusion rivojlanish davrida nisbatan muvozanatli holatda ijtimoiy-iqtisodiy tizimlar faoliyat ko’rsatuvchi struktura va shartsharoitlarni aks ettiradi. Siklik dinamika qonuniyatlari tizim dinamikasidagi notekislikni, sikllar bosqichlarining almashish qonuniyatlari va tizimlar rivojlanish sikllarining o’zini, jamiyatning innovatsion yangilanish jarayonini to’lqinsimonligini ochib beradi. Bu davriy o’zgarayotgan voqelikni anglashning ikkinchi bosqichidir. Bilishning oliy bosqichi sotsiogenetika qonuniyatlari bo’lib, unda ijtimoiyiqtisodiy tizimlar dinamikasida nasliylik, o’zgaruvchanlik va tanlov yig’indisi (birikuvi) hisoblanadi.