Mavzu: O’zbek tilshunosligida grammatik sakl tasnifi

Mavzu:O’zbek tilshunosligida grammatik sakl tasnifi.

121-guruh talabai Xo'jamberdiyeva Mavluda

Reja:

• 1.Bob grammatik shakl haqida umumiy malumot.
• 1.1Grammatik shakl va uning tasnifi
• 1.2Grammatik hakl turlari
• 1.3O’zbek tilshunosligida grammatik shaklaarning o’rganilishi.
• 2Bob Grammatik shakl va uning o’ziga xos xususiyatlari
• 2 .1Grammatik shakllarning so’zga qo'shilish tartibi

Grammatik shakl – grammatik vosita bildiruvchi, grammatik maʼno ifodalovchi til shakli. Masalan, oʻzbek tilida “yaxshi-yaxshi” deb “yaxshi” sifati takrorlansa, bu soʻz maʼnosini kuchaytirish uchun xizmat qiladi. Xuddi shu grammatik vosita baʼzi tillarda, masalan, malayya yoki indonez tilida koʻplikni bildiradi. Muayyan bir tilda turli Grammatik shakl bir maʼnoda qoʻllanishi qam mumkin: -yotir, -yapti, -moqda kabi oʻzbek tilidagi G.sh.lar feʼlning hozirgi zamon shaklidir.

• Grammatik shakl – grammatik vosita bildiruvchi, grammatik maʼno ifodalovchi til shakli. Masalan, oʻzbek tilida “yaxshi-yaxshi” deb “yaxshi” sifati takrorlansa, bu soʻz maʼnosini kuchaytirish uchun xizmat qiladi. Xuddi shu grammatik vosita baʼzi tillarda, masalan, malayya yoki indonez tilida koʻplikni bildiradi. Muayyan bir tilda turli Grammatik shakl bir maʼnoda qoʻllanishi qam mumkin: -yotir, -yapti, -moqda kabi oʻzbek tilidagi G.sh.lar feʼlning hozirgi zamon shaklidir.

Grammatik ma’no ifodalovchi

morfologk ko’rsatkich grammatik shakl deyiladi. Boshqa nofonologik birliklar kabi grammatik shak! Uch tomon – shakl, ma’no va vazifaning yaxlit birligidar iborat. Grammatik shaklning moddiy tomoni grammema atamasi bilan ham

yuritiladi.

Grammatik shakllar (resp. grammatik ko ‘rsatkich, gram-matik shak, morfologik shakl, morfologik ko’rsatkich, morfologik vosita atamalari bunda ma’nodosh terminlar sifatida qo”llanadi) tasnffi tilshunoslik, Jumladan, o’rta va oliy ta’lim grammatik tizimining muhim tushunchalaridan biri bo’lganlig! Sababli, hamma davming dolzarb mavzust bo’lib kelgan. O’tgan davr mobaynida o’zbek tili grammatik ko’rsatkichlarining tasnifi yaratildi, ammo xulosalar avval arab, eyinchalik rus tili grammatik me’yorlariga asoslangan holda berib kelindi O’zbek tilida grammatik ko ‘rsatkichlarga nisbatan forma hosil qluvchilar deb qaralilb, u kkiga –so ‘z 0’zgartiruvchi va shakl hosil qiluvchilarga bo'linadi.

• Grammatik shakllar (resp. grammatik ko ‘rsatkich, gram-matik shak, morfologik shakl, morfologik ko’rsatkich, morfologik vosita atamalari bunda ma’nodosh terminlar sifatida qo”llanadi) tasnffi tilshunoslik, Jumladan, o’rta va oliy ta’lim grammatik tizimining muhim tushunchalaridan biri bo’lganlig! Sababli, hamma davming dolzarb mavzust bo’lib kelgan. O’tgan davr mobaynida o’zbek tili grammatik ko’rsatkichlarining tasnifi yaratildi, ammo xulosalar avval arab, eyinchalik rus tili grammatik me’yorlariga asoslangan holda berib kelindi O’zbek tilida grammatik ko ‘rsatkichlarga nisbatan forma hosil qluvchilar deb qaralilb, u kkiga –so ‘z 0’zgartiruvchi va shakl hosil qiluvchilarga bo'linadi.