Mavzu: O‘zbek mumtoz adabiyotining Rossiyada va Yevropada o‘rganilish tarixi

Download 23,23 Kb.

1 2 3 4 5

Bog'liq
asddsa

Markaziy Osiyoda ilk uyg’onish davri, uning vujudga kelish sharoitlari va omillari.

Xorijda oʻzbek mumtoz adabiyotini oʻrganish boshlanganiga ancha boʻldi. Xususan, Alisher Navoiy va uning ijodi Gʻarb olimlari diqqat markaziga tushganidan beri bir necha asr oʻtdi. Afsuski, XX asrda shoʻro tuzumi siyosati oqibatida maʼnaviy va ilmiy aloqalar uzilib qolgani bois xorijdagi oʻzbek adabiyoti tadqiqotchilarining izlanishlaridan, koʻp jihatdan, bexabar va bebahra qoldik.

Endilikda Gʻarb olimlari va ular yaratgan ilmiy asarlar bilan tanishish imkoni kengayib bormoqda. Quyida, asosan, Alisher Navoiy ijodi boʻyicha shugʻullangan ayrim zamondosh gʻarblik tadqiqotchilar va ularning ishlari bilan tanishtirmoqchimiz.

Mumtoz adabiyotimiz tadqiqotchilarining keyingi yuz yildagi taniqli vakillari sifatida kanadalik Mariya Sabtelni va Elizar Birnbaum, germaniyalik Ingeborg Baldauf va Zigrid Klaynmihel, Vengriyadan Benedek Peri va Ferench Chirkes, fransiyalik Mark Toutant, turkiyalik Fuod Koʻprulzoda, Zaki Validi Toʻgʻon, Kamol Eraslan, Osman Sertkaya, Tanju Seyhan, ozarboyjonlik Hamid Orasli, Jannat Nagʻiyeva singari olimlarni koʻrsatish mumkin.

Germaniya sharqshunosligida Oʻrta Osiyoni oʻrganish XIX asr avvallaridan boshlangan. Bundan roppa-rosa 200 yil muqaddam – 1818 yili nemis olimi Xammer Purgshtall “Navoiyga oid bitiklar” asarini yaratib, unda Alisher Navoiyning nasl-nasabi, ijodi, davlat arbobi sifatidagi faoliyati va bunyodkorlik ishlariga toʻxtaladi. Islomshunos olim Martin Hartmann (1851–1918) XX asr boshida Turkistonga kelib ketgan. Bu yerda toshbosma kitoblar nashri va tarqalishi haqida oʻz kuzatishlari asosida yozgan tadqiqotini 1904 yili Berlinda chop ettirgan.

Download 23,23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5