Mavzu: O`tkir Hoshimov hikoyalarining lingvopoetik tahlili



Download 0,76 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/69
Sana31.10.2020
Hajmi0,76 Mb.
#51702
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   69
Bog'liq
otkir hoshimov hikoyalarining lingvopoetik tahlili

 

 

 

 

 

                                           

63

 O`sha kitob. 102-b.  




 

3.2 Troplarning hikoyalardagi o`ziga xos xususiyatlari.  

 

Ekspressivlikni  leksik  usulda  ifodalash  deganda  hissiy-bo`yoqdorlikning 



leksik  birliklar  yordamida  ifodalanishi  tushuniladi.  Kishilar  orasida  muhim  aloqa 

vositasi  bo`lgan  til  nominativ,  kommunikativ  va  ekspressiv  vazifalarni  bajarish 

qudratiga  ega  bo`lgan  murakkab  hodisadir.  Tilning  nominativ  va  ekspressiv 

funksiyasiga  ega  ekanligi,  til  elementlarida,  ayniqsa,  so`zda  o`z  aksini  topadi.

64

 

Ma’lumki,  tilning  boyligini    faqatgina  uning  leksika  sohasidagi  so`zlarning  ko`p 



bo`lishi belgilamaydi. Tilning boyligini so`zlarning son jihatdan ko`pligi bilan bir 

qatorda  ularning  xilma-xil  ma`nolarga  egaligi,  eng  nozik  ma`no  ottenkalarini 

ifodalashi,  sinonimik  so`zlar,  rang-barang  stilistik  xususiyatlar  ham  ifodalaydi 

(yoki  belgilaydi).  Ekspressiv-emotsionallikni  ifodalovchi  troplar,  stilistik 

sinonimlar, ayrim uslubiy chegaralangan leksik qatlam va frazeologizmlar asosida 

yuzaga keltirish mumkin. 

Trop  qo`llash  badiiy  nutqda  yangi  mazmundagi  yangi  so`z  birikmalarini 

vujudga  keltiradi.  Nutqni  boshqacha  ifodalangan  yangi  fikr  bilan  boyitadi, 

notiqning  ma`lum  hodisaga  munosabatini  bildirish  yo  baho  berish  uchun  qulay 

imkon yaratadi

65

.  


So`z ma`nolarining turli usullar yordamida yangi ma`noga ko`chishi troplar 

deyiladi. So`z yoki so`z birikmalari turli usullar orqali yangi ma`noga ko`chiriladi. 

Shunga  ko`ra  troplarning  xilma-xil  usullari  mavjud:  metafora,  metonimiya, 

sinekdoxa, epitet, allegoriya, ironiya, mubolag`a, litota kabi.  

Badiiy  nutqda  troplarni  qo`llash  yangi  mazmundagi  so`z  birikmalarini 

vujudga  keltiradi.  Ular  so`zlovchining  ma`lum  hodisaga  munosabatini  ifodalash 

                                           

64

 Haydarov A. Konnotativ ma’noning nutqda voqelanishi // Til tizimi va nutqiy faoliyat. Respublika ilmiy-amaliy 



anjumani materiallari. – Samarqand, 2010.  98-100-betlar. 

 

65



 Abdullayev A. O’zbek tilida ekspressivlikning ifodalanishi. - Toshkent: Fan, 1983. – B. 22. 


yoki  baho  berish  uchun  imkoniyat  yaratish  bilan  birgalikda,  nutqni  o`zgacha 

tarzdagi yangi fikr bilan boyitadi. 

Tropning  biz  yuqorida  sanab  o`tgan  usullaridan  tashqari  obrazlilik, 

emotsionallik, ekspressivlik uchun xizmat qiladigan o`xshatish-ifoda ham mavjud.  




Download 0,76 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   69




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish