Mavzu: O`tkir Hoshimov hikoyalarining lingvopoetik tahlili

 

 

                    

Maqollar

 

---

O`zbek  adabiyoti  tarixi  bevosita  folklor  bilan  bog`liqligi  uchun  barcha 

adabiyot  namoyondalari  undan  ilhomlanib,  o`lmas  asarlar  yaratishgan  va  unda 

o`zlarining yuksak, umumbashariy fikrlarini bayon etishgan

45

.   

Til – ijtimoiy hodisa sifatida doimo rivojlanishda va o`rganishda davom etib 

keladi.  Hayotning  hech  bir  jabhasi  yo`qki,  tilning  barcha  sathlaridan,  til 

birliklaridan,  tilning  tayyor  materiallari  bo`lgan  ibora,  maqol,  masal,  hikmatli 

so`zlar va topishmoqlardan keng foydalanmasak. Bunday til materiallaridan badiiy 

adabiyotimizda  ham  keng  va  samarali  foydalanib  kelinmoqda.  Ulardan  ba’zida 

maqsad-muddaoni  tez  va  ravon  aniqlashda,  ba’zida  nutqning  ta’sirchanligini 

oshirishda, qahramonlar nutqini boyitishda keng foydalaniladi. Chunki maqollarda 

fikr  tugalligi,  ixchamlik,  mazmuniylik  va  ta’sirchanlik    boshqa  nutq  vositalariga 

nisbatan kuchli bo`ladi.  

 

Maqollar  -  grammatik  jihatdan  tugallangan  fikrni  bildiruvchi,  kichik, 

ixcham, o`tkir mazmunli, ko`chma ma’noda yoki ham ko`chma ma’noda, ham o`z 

ma’nosida qo`llanadigan hikmatli xalq iboralaridir.     

Ma’rufjon  Yo`ldoshevning  fikricha,  maqollarda  fikrni  lo`nda  va  tiniq 

ifodalash  imkoniyatining  mavjudligi  nutqning  ta’sirchanligini  ta’minlashda  juda 

qo`l  keladi.  Badiiy  asarning  xalqchilligini,  haqqoniy-ligini,  ta’minlashda  ham 

maqollarga murojaat qilinadi. Olim o`z fikrini davom ettirar ekan, shunday deydi: 

Qahramonlar nutqini boyitish, emotsional-ekspressivlikka erishish maqsadida  ham 

maqollardan  foydalaniladi.  Yaxshining  so`zi  –  qaymoq,  yomonning  so`zi  –