Mavzu: O`tkir Hoshimov hikoyalarining lingvopoetik tahlili

Butifos sepmasa, g`o`zaning bargi to`kilmaydi. (94-b)  

“Defoliant”  va  “butifos”  paxta  o`simligi  uchun  kerakli  bo`lgan  mineral 

o`g`itlar.  Hikoya  aynan  paxta  ishiga  bag`ishlanganligi  uchun  u  bilan  bog`liq 

bo`lgan atamalar hikoyada keltirilgan. Unda ham ma’lum bir maqsad ko`zlangan.  

Barakka o`xshash uzun palata… Ikki qator temir karavotlar. To`shaklar… 

Oq  choyshablar…  Kulrang  adyollar.  Bir-biriga  o`xshash  qiyofalar…  Hammasi 

yosh,  hammasi  rangpar…  Dori  isi…  “Bannisa”  isi…  Pastak  derazadan 

tushayotgan xira nur… 

…Hayajonli hayqiriq yangradi: - Kordimin! Sestra, kordiamin!(65)    

Tashvish  qilmang,  kennoyi!  –  dedi  xotinimga.  –  Okam  ko`kyo`tal  bo`ptila. 

Ta-a-ak,  palatada  joy  yo`q,  ammo  okamizni  qabul  qilamiz!  Karidorga  kushetka 

qo`yib  beramiz.  Yaxshi  odamlarga  o`xshaysizlar…  Taa-ak,  yozib  oling,  kennoyi! 

Bo`lmasa  esizdan  chiqib  ketadi.  –  Shunday  deb  tortmadan  qog`oz-qalam  olib, 

xotinimga  tutqazdi.  –  osma  ukolga  sistema.  Oltita,  nu  dapustem  o`nta.  Shpris-

o`ttizta.  Hozircha  yetadi.  Yetmasa,  yana  etamiz.  Nikotinka,  baralgin,  ateef  bular 

ampulada.  Ta-a-ak,  tabletkalar.  Analgin,  yo`,  yaxshisi  anaprilin,  effekti  kuchli. 

                                           

52

Jamolxonov X. “Hozirgi o`zbek adabiy tili”. Toshkent. “Talqin”. 2005. 201-bet. 

   

---

Sulfademetoksin.  Raunatin.  Okamda  davleniye  bor  ekan.  Demidrol  yoki  tazepam 

ham bo`laveradi…(227-b) 

Ko`rinib turibdiki, bu  parchada shifoxonadagi muhitni aynan keltirish maqsadida, 

tibbiyotga  oid  terminologiyadan  foydalanilgan.  Bu  atamalardan  foydalanish 

natijasida tasvir obyekti yanada kuchliroq namoyon bo`ladi.  

Bu  ikkinchi  nutqiy  parchada  sheva  so`zlar,  kasb-hunarga  oid  leksemalar, 

fonografik hodisalar, mantiqiy urg`u kabi bir qancha vositalardan foydalanilgan.  

Kasb-hunar  leksikasidan  badiiy  asar  tilida  ma’lum  uslubiy  maqsadlarda 

foydalanish holatlari ham uchraydi.