Mavzu: Ota-onalar majlisini tashkil qilish va o’tkazish metodikasi

2.Oila-muqaddas dargoh 3.Oilada qiz bola tarbiyasi 4. Farzandimning do’stlari	Mart
Sinf rahbari Hamshira
5.	1. O’quv yilining yakuniga bag’shlab yig’ilish o’tkazish; 2. Sinf rahbarining hisoboti; 3. Sinf ota-onalar kengashi raisining hisoboti; 4. Biz bir yoshga ulg’aydik 5. Yozgi ta’til – bir umrga tatir	May	Sinf rahbari Kengash raisi

Ota-onalar bilan hamkorlik qilishning yangi usuli

Ota-onalar bilan majlis o’tkazilganda, birinchi navbatda turli so’rovnomalardan foydalangan holda ular bilan tanishuv ishlarini tashkil etganingiz maqul. Buning uchun ota-onalar bilan majlis o’tkazadigan xona ozoda va shinam holatda bo’lishi lozim.

Agar majlisning stol atrofida davra suhbati tarzida tashkillashtirsangiz yanada yaxshi. Tanishuv uchun quydagi so’rovnomalardan foydalanishingiz mumkin.


So’rovnoma__(Ota-ona_bilan_tanishuv)'>So’rovnoma
(Ota-ona bilan tanishuv)
1.Bolangiz o’qiyotgan maktab va o’qtuvchilar jamoasi haqida fikringiz?
_________________________________________________________________________________________________________________
2.Farzandingizning sinf rahbarini qanday bo’lishini
xohlaysiz?
____________________________________________________________________________________________________________________
3.Sizning farzandingiz o’qiyotgan sinf qanday bo’lishini xohlaysiz?
__________________________________________________________________________________________________________________
4.Sizning fikringizcha maktabda qanday urf-odatlar o’rgatilishi kerak?
_________________________________________________________________________________________________________________
5.Siz sinf rahbariga qanday yordam berishni xohlaysiz?
_________________________________________________________________________________________________________________
6.Farzandingizni tarbiyalashda qanday muammolarga duch kelishdan qo’rqasiz?
________________________________________________________


So’rovnoma__(Kim_farzandini_yaxshi_biladi)'>So’rovnoma
(Farzandingizga e’tiborlimisiz?)
1.Farzandingizga vaqt ajrataolasizmi?
____________________________________________________________________________________________________________________
2.O’quv quroli va darslik bilan ta’minlaysizmi?
____________________________________________________________________________________________________________________
3.Maktabga kelib turasizmi?
____________________________________________________________________________________________________________________
4.Necha marta farzandingiz darsida qatnashdingiz?
____________________________________________________________________________________________________________________
5.Maktabga, sinfga yordam berdingizmi?
____________________________________________________________________________________________________________________
6.Farzandingizning o’rtoqlarini, ularning ota-onalarini taniysizmi?
_________________________________________________________
7.Farzand tarbiyasiga oid maqola va kitoblar o’qib turasizmi?


So’rovnoma
(Kim farzandini yaxshi biladi?)
1.Farzandingiz uchun eng aziz kishi kim?
_____________________________________________________________
2.Eng sevimli fani?
_____________________________________________________________
3.Yaxshi ko’rgan mashg’uloti?
______________________________________________________________
4.Eng qiziqqan narsasi?
______________________________________________________________
5.Eng yaqin do’sti kim?
______________________________________________________________
6.Eng sevgan taomi?
_____________________________________________________________
7.Eng sevgan multfilmi?
______________________________________________________________
8.Uning orzusi?
_____________________________________________________________
9.Eng sevgan guli?
______________________________________________________________
10.Eng sevgan ranggi?
______________________________________________________________


So’rovnoma
(Sizning farzandingiz)
1.Farzandingizning yaxshi hislatlarini ayting?
______________________________________________________________2.Farzandingizning qaysi yomon hislati jamoada o’zini erkin tutishga halaqit beradi?
______________________________________________________________3.Farzandingiz uyda o’zini qanday tutadi?
______________________________________________________________
4.Farzandingiz maktabda bo’lgan voqealarni siz bilan muhokama qiladimi?
______________________________________________________________
5.Farzandingiz sizni maktabda bo’ladigan tadbirlarga taklif qiladimi?
______________________________________________________________6.Siz nima deb o’ylaysiz farzandingiz kelajakda qanday inson bo’lib yetishadi?
______________________________________________________________

Munosabatlar natijasida bolalarning xulq-atvori va faoliyati amalga oshiriladi. Ota-onalar bilan axloqiy fazilatlar xaqidagi suhbatlar o‘tkazish, kitoblar o‘qish, o‘qituvchi va bolalar munosabatlarini rivojlantiradi. Xulq-atvorni shakllantirishda muhim o‘rin tutadi. O‘zi xurmat qiladigan, o‘zi yoqtiradigan kishilarning xulq-atvori, obrazlaridan foydalanadi, ulardan nusxa ko‘chiradi. Ularning boshqa kishilar fe‘l-atvoridagi ma‘lum xislatlar jalb qiladi. O‘qituvchi va o‘quvchilarning munosabatlari bolaga ta‘sirini kuchaytirish hamda tarbiyalanuvchining shaxsini, xatti-xarakatlarini faollashtirish maqsadida qo‘llaniladi. Munosabatlar xarakat qilishga ilxomlantiradi va xar qaysi bolaning xususiyatiga qarab o‘zgaradi. Munosabatlar jarayonida istiqbolga doir qo‘yilgan talabalar bola faoliyatini faollashtiradi. Bunday talab bolalarda shodu-xurramlik kayfiyatini tug‘diradi. Har xil bolaning ulg‘ayishi o‘qituvchi uchun ham muhimdir. Chunki, o‘qituvchi maktab hayotida o‘z munosabatlari asosida umumiy yuksalishiga yordam beradi. O‘qituvchi har bir bolaning imkoniyatlarini ko‘ra olish va baholash, olg‘a harakat qilish, iroda va fel-atvorni tarbiyalashda tarbiyachi yordam beradi. Boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi bolaga shunday ta‘sir ko‘rsatadiki, uning xattixarakatiga, xulq-atvori ijobiy rivojlanadi. O‘qituvchi bolaning xulq-atvor ko‘nikmalarini mustahkamlash va salbiy ko‘nikmalariga barham berishda, takomillashuvida, xulq-atvor va xatti-xarakat bobida qanday yo‘l tutish kerakligini anglab olishga imkon beradi. O‘quvchi bola faoliyatini rag‘batlantiradi. Unda quvonch kayfiyatini oshirib, qo‘yilgan maqsadga erishish uchun butun kuchini sarflashga undaydi. O‘qituvchi bolaning axloqidan uning ishga munosabatidan, muammo-sidan mamnun bo‘lmasa, bola o‘z xulqini tuzatib olishiga yordam ko‘rsatadi. Buning natijasida bola o‘zini-o‘zi tarbiyalash, ya‘ni o‘z ustida ishlash, faol ish olib borish xususiyatlari shakllanadi. Bular bolada hayotda mustaqil-likka intilish, oilada va maktabda iroda, tirishqoqlik intizomini tarbiyalaydi.

Xulosa
O‘qituvchilik kasbiga shu jumladan sinf rahbari kasbiga xos bo‘lgan muhim fazilatlardan biri – bolalarni sevishi, ularning xisiyoti bilan qiziqishi, har bir shaxsni xurmat qilishdan iborat. Bolani sevgan butun kuch va bilimini bolalarning kelajagi buyuk vatanga sodiq fuqaro qilib tarbiyalashgan safarbar qila oladigan odamgina haqiqiy o‘qituvchi bo‘la oladi. Bolaga befarq, uning kelajagi bilan qiziqmaydigan, o‘qituvchilik kasbiga loqayd odam haqiqiy o‘qituvchi bo‘la olmaydi. «Boshlang‘ich ta‘lim konsepsiyasi»da boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi qiyofasi ta‘riflanadi: «...eng muhimi balalarda o‘qish, o‘rganishga chinakkam xavas, ishtiyoq uyg‘otuvchi, e‘tiqod xosil qiluvchi ustoz sifatida alohida o‘rin tutadi.» va yana shu konsepsiyadan boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi fazilatlariga qo‘shimcha keltiriladi. O‘qituvchi: «...O‘zbekiston kelajagi buyuk davlat ekaniga ishonadigan milliy iftixorli bo‘lishi; – bolalarni xalq pedagogikasi durdonalari hamda milliy qadriyatlarimiz asosida tarbiyalay olishi; – nutqiy ravon, xalq tili boyligi ifoda usuli va tasvir vositalarini adabiy til uslubi va me‘yorini to‘la egallagan bo‘lishi» zarur. O‘qituvchilik kasbiga xos bo‘lgan bunday fazilatlarni undagi pedagogik odob sinf rahbarining yuksak kasbiy fazilatidir. U o‘qituvchining savotli bo‘lishiga, o‘z xissiyotini idora eta olishiga, bolalarga pedagogik ta‘sir o‘tkazish vosita va me‘yorlarni belgilash, aniqlashda yordam beradigan fazilat hisoblanadi. Yuksak pedagogik odobga ega bo‘lgan sinf rahbarigina sinfda mo‘tadil psixologik iqlim o‘rnata oladi, bolalar qalbiga tez yo‘l topa oladi. O‘z xizmati xususiyatiga ko‘ra sinf rahbari tashkilotchilik fazilatiga ham ega bo‘lmog‘i lozim. Buning uchun o‘qituvchi tashabbuskorlik va tashkilotchilik qobilyatiga ega bo‘lib har doim tetik, g‘ayratli, o‘z kuchi va imkoniyatiga ishongan bo‘lmog‘i zarur. Tashabbuskor va g‘ayratli sinf rahbari bolalarni o‘z orqasidan ergashtira oladi, o‘quvchilar unga ergashadi. O‘qituvchilik kasbi juda katta ruhiy va jismoniy kuch talab etadi, shuning uchun o‘qituvchining salomatligi ham ma‘lum talablar qo‘yiladi. O‘qituvchining ovoz paychalari rivojlangan, ko‘rish qobilyati yaxshi bo‘lishi kerak. Uzoq tikka tura olishi, ko‘p yurishi, epchillik kabi fazilatlarga ham ega bo‘lmog‘i muqarrar. O‘zbekiston Respublikasi oliy ta‘lim konsepsiyasida mutaxassis vazifalari quyidagicha belgilangan: «... mutaxassis o‘z faoliyatini sohasidagi qat‘iy nazar, ijodiy jamoalarda ishlay olish qobilyatiga, menejment va marketing soxalarida tayyorgarlikka ega bo‘lishi, yangi texnologiyalarni joriy etishning xo‘jalik ijtimoiy va madaniy jihatlarini aniq tasavvur qila olishi kerak». Ushbu fikrlar o‘qituvchilarga ham ya‘ni mohir sinf rahbarlariga ham bevosita taalluqlidir. Chunki jamiyatimizda sodir bo‘layotgan tub o‘zgarishlar, bozor munosabatlariga kirib borishimiz o‘qituvchilarni nafaqat kasbiy bilimlarini, balki iqtisodiy yuridik, texnikaviy bilimlaridan ham xabardor bo‘lishini taqozo qilmoqda. Bu o‘rinda boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari, sinf rahbarlarining xizmati katta. Boshlang‘ich sinflar jamoasini jipslashtiruvchi omillardan biri o‘quv tarbiya mazmunidir. Davlat ta‘lim standarti asosida belgilangan fanlarning mazmuni salohiyati o‘quvchilarning ma‘naviy-axloqiy tarbiyasi bilan birga jamoaga xos bo‘lgan o‘rtoqlik, do‘stlik, hamkorlik, adolatparvarlik, mexru shavqat kabi fazilatlarni uyg‘unligi tufayli jipslashadi. Shu tufayli davlatimiz darsliklarini yangi avlodni tuzish konsepsichsiga e‘tibor qaratadi, hamda ta‘lim mazmunini milliy istiqlol g‘oyasi asosiy tamoillari bilan boyitishga e‘tibor kuchayadi. Sinf rahbari ishida o‘quvchilar jamoasini shakllantirish markaziy vazifa hisoblanadi. Chunki jamoa tojini tarbiyalash kommunistik tarbiya-yetakchi prinsipidir. Tarbiya metodlarini tanlashda ularning jamoadan rivojlanishi darajasiga mosligi muvafaqiyatining muhim sharti hisoblanadi. O‘qituvchilar jamoasini mustaxkamlovchi o‘quvchi faoliyatini harakatlantiruvchi muhim manbalardan foydalanish metodikasidir. Darslikdagi matnlarni va xarakter xususiyatiga ko‘ra o‘quvchilar jamoasini mustaxkamlovchi matnlarga yondagi matnlarni tanlash tarbiyalash tarbiyaviy tadbirlarni jamoani mustaxkamlash bilan o‘tkazish. Sinf majlisi har bir sinf uchun alohida sinf rahbarligi boshligida o‘tkaziladi. Sinf majlisida ko‘riladigan masalalar sinf faollari bilan birgalikda kelishib bajariladi. Sinf majlisida asosiy mavzu tarbiyachi qaratilganligi uchun tarbiyachi oid bo‘lgan maqolalar, ertak-matnlar, she‘rlar asosida bayon etiladi. Hozirgi zamon o‘qituvchisining asosiy fazilatlaridan biri o‘z kasbiga sadoqatliligi, g‘oyaviy e‘tiqodligiga, o‘z kasbini sevishi, bu kasbga bo‘lgan cheksiz sadoqat o‘qituvchini boshqa kasb egalaridan ajratib turadi. Chunki maktabda ta‘limtarbiya ishning yuqori saviyada o‘qituvchiga, uning kasbiy tayyorgarliga bog‘liq. Sinf rahbari shahsiga qo‘yiladigan muhim talablardan biri sinf rahbarining o‘z ishini yaxshi bilishidir. Uning metodikasini puxta o‘zlashtirgan bo‘lishi zarur. Shuni to‘g‘ri tashkil qilish va uni bolalar bilan tushunarli, qiziqarli va mas‘uliyatli xis qilgan holda olib borish kerak. O‘quvchilar o‘qituvchi bilimini bolalarga yetkaza olishi imkoniyatlarni qadirlabgina qolmay, balki uning shu predmetga bo‘lgan qiziqishini, uning fidoiligini ham qadirlashadi, taqdirlashadi. Sinf rahbarining yuksak madaniyati, uning teran bilim doirasi (ayniqsa, O‘zbekiston mustaqilikka erishgandan so‘ng xalqimizning o‘z tarixini, madaniyatini, urf-odatini o‘rganishiga, bilishga bo‘lgan qiziqishi ortib borayotgan davrda) ta‘limtarbiya ishlarini muvoffaqiyatli kechishga yordam beradi. Hozirgi zamon o‘qituvchisi ayniqsa sinf rahbari milliy qadriyatlarimizni bilibgina qolmay, uni keng ota-onalar jamoatchiligi ichida, sinfda otashin targ‘ibotchisi ham bo‘lishi kerak.