Mavzu: Osiyo xalqlari va elatlari

Osiyo kontinentining eng kup sonli xalqlari sharqiy bulimida joylashgan.

ShARQIY OSIYO elatlari Aholisi-1,5 mlyard kishi (1985-yilgi statistik ma`lumot)

↓

Qitoy 1-mlyardan ortiq

↓

Mongoliya 3,6 mln

↓

Koreya 65 mln

↓

Yaponiya –120 mln.

↓

Taybaniya -17,5 mln.

Sharqiy Osiyo xalqlari eng qadimgi ezuv to’zimin yaratgan. Millodtan avvalgi II-ming yiliklar boshlarinda paydo bulgan Qitay ieroglif ezuvlari qushni davlatlarga tarqalib urta asrlarda xalq-oralik ahamiyatga ega bulgan. Bu ezuvlar tizimi daslab ma`noni tushuntiruvchi belgilardan iborat bulib juda engil va tez tarqalishga imkon bergan. Usha ezuv asosida vetnamlar, yaponlar, koretslar o’z ezuv tizimlarini paydo etgan. VI-IX asrlarda Turkiy xalqlar rinik, keyin uyg`ur alfavitidan paydolangan. Sharqiy Osiyo xalqlarining madaniyatida tasir kursatgan dinlardan biri buddizm. Bu din daslab Qitoyda sung Yaponiya va Koreyada millodning birinchi asrlarinda-eq paydo bulgan. Yaponiyada yaratilgan sintoizm dini bilan buddizm ta`limati qusilib o’ziga xos kurinishlarni paydo etgan. Ayrim ilk paydo bulgan xalqlarda, asosan daxurlar va koretslerde buddizm va daosizm bilan birge shamanizm keng tarqalgan. Tibet va mug`ul xalqlarinda hozirgi kungacha buddizm-lamaizm soqlanib kelgan. Koreyada II-VI asrlarda kirib kelgan buddizm X-asrda mamlakatlik dinga aylandi. XVI-asrga kelib konfutsiylik davlat dini deb e`lon etilgan. Sharqiy Osiyo xalqlarining haetida diniy tushunchalar asosiy urinda to’rgan. Markaziy Osiyoning eng kup sonli va qadimgi xalqi O’zbeklar bulib xisoblanadi. Markaziy Osiyo xalqlarining madaniy haetida islam dini asosiy urinda turadi.

Talabalar bilmin nazorat qilish uchun savollar:

1. Dunyo xaliqlarining xujaligi turlari

2. Etnologiya ilmidagi ilmiy ma`lumotlar.

3. O’zbek Etnologiyasi tarixi va kelajagi

4. Arxiv va mo’zey materiallari

5. Etnologiyada madaniyat tushunchasi.

6. Moddiy va manaviy madaniyat
Adabiyotlar

1. Etnologiya. Pod. red. Yu.V.Bromleya i G.E.Markova. M. Visshaya shkola, 1982.

2. Sadoxin.A.P. Etnologiya. M., 2001

3. Jabbarov.I. Jahon etnologiyasi asoslari. T.2005

4. Jabbarov.I. O’zbek xalqi Etnologiyasi. T., 199y

5. Narodi mira. M.-L., 1954-1966, T.1-13.

6. Bromley Yu.V. Sovremennie problemi etnografii. M., 1981