Mavzu. O‘rnatilgan tizimlarda xotiraning tashkil etilishi

Bular
- xotira mikrosxemasi;
- adress shinasi;
- ma’lumot shinasi.

Xotiraning integral sxemasi
Umuman olganda, xotiraning integral sxemasi uch bo‘limdan tashkil qilingan:
xotira massivi,
adress deshifratori
ma’lumot interfeysi.
Xotira massivi aslida ma’lumot bitlarini saqlovchi fizik xotiradir. Protsessor va dasturchi xotiraga bir o‘lchovli massiv sifatida murojaat qilganida, xar bir massiv yacheykasi baytlar qatorini tashkil etadi va qatordagi bitlar soni o‘zgarishi mumkin. Aslida esa, xar bir yacheykasida 1 bit axborotni saqlay oladigan yagona qator va ustunlarga ega adreslangan xotira yacheykalaridan tashkil topgan ikki o‘lchamli fizik xotiradir.
Xotira ikki o‘lchovli massivi ichida xar bir elementlar joylashuvi odatda, ustun va qatorlar parametrlaridan tashkil topuvchi, xotira fizik adresi deb nomlanadi.



Uskuna xotira chiplarini turli xil holatlarda amalga oshirilishi mumkin. Ularning eng keng tarqalgani
DIP, SIMM, DIMM va SIP xotira chiplari mavjud.
DIP- ikki qatorli paketlar (dual inline packages - DIP),
SIMM-sodda qatorli xotira moduli (single inline memory modules - SIMM),
DIMM ikki qatorli xotira modulilari (dual inline memory modules - DIMM).
DIP mikrochiplar, mikrosxemalar va boshqa ba'zi elektron qismlarda ishlatiladi. Ushbu turdagi korpus to'rtburchaklar shakli va uzun tomonlarida ikkita qator teskari tomondan chiqib turadigan oyoqli (pin) bo‘lib, keramika yoki plastika metaldan tayyorlangan


Xotira chiplari ikki xil SIMM va SIP mikrosxemalari shaklida ishlab chiqarilgan. Har bir mikrosxemalar kichik bir plata bo'lib, unda bir nechta (odatda 8 yoki 9) xotira chiplari joylashgan. Ushbu platani kompyuterning ona platasiga juftlarga ulanadigan ulagich mavjud.
SIMM (Single In line Memory Module, DRAM) va SIP mikrosxemalari tashqi ko'rinishi kompyuterga ulanish uchun ishlatiladigan ulagich turida farqlanadi. SIMM tipidagi mikrosxemalar tekis ulagichlarga ega. SIP mikrosxemalari kontaktlari plataga "yopishmaydi" ammo kichik pinli ignalari bo'lgan ulagichlari mavjud.
SDRAM xotirasining keyingi avlodlaridan biri – uzatishning ikkilangan tezligiga ega bo‘lgan DDR SDRAM (Double Data Rate SDRAM) xotirasidir.
SDRAM kabi, DDR SDRAM xotirasi tizim chastotasi bilan sinxron ishlaydi. Ammo, ma’lumotlar takt generatorning signal orqa va oldi fronti bo‘yicha hisoblanadi. Lekin SDRAM xotirasidan foydalanishda faqatgina oldi fronti bo‘yicha. Shunday qilib DDR SDRAM xotirasi SDRAM ga nisbatan tezroq uzatadi, y’ani shinaning 133 MGts chastotasida ish unumdorligi 266 MGts ni tashkil qiladi. Bu tizim ikki marotaba tezroq ishlaydi degani emas. Ikki martda tezroq xotira ishlaydi va shuning uchun ShK umumiy unumdorligi oshmoqda.

Xulosa
Avvalombor men bu mustaqil ish qilish jarayonida shu narsalarga etibor berishga harakat qildimki. Hozirgi davir talabalariga javob beradigon har bir dasturimiz xotirada yani biz ishlatadigon qurilma hoh u kompyuter hoh telefon hotirasidan foydalanamiz va shu hotiraga urnatamiz , demak biz urnatadigon dasturimiz balki biron bir mikro sxemaga kod yozib qanaqadir tizim qurishimiz yani urnatishimiz kerak bulsa xotiradan juda yaxshi kuchli tajriba bilan foydalanishimiz talab qilinadi. Bunday deyishimga sabab agarda zamonaviv mobil telefon yoki kompyuter bulsa ularda hotira kotta yani kup bulishi mumkin ammo biz biron bir sxemaga yozadigon bulsak uning hotirasi juda kichik buladi juda emasu lekin kilobaytlarda buladi. Bundan bir qancha yillar oldin biz megobayt hotira va gigabaytlardan foydalanar edik ammo hoz malumotlar hajmi kottargani sababli bizga bu hotiralar kamlik qiladi endi faraz qilaylik agarda bizdagi mikrosxema hotirasi kilobayt bulganligi uchun biz juda yaxshi foydalanishimizga tugri keladi.