Mavzu: Organik moddalarni tuzilishini aniqlash uchun fizikaviy usullari (IK, pmr, spektroskopiya). Mavzu

strukturani hosil qiladi. Ya’ni molekuladagi yadrolarning o‘zaro spin-spin

ta’siri oqibatida signallar yig‘indisi (majmuasi) - YAMR spektrlari olinadi.

Hosil bo‘lgan spektrdagi signallarning intensivligi (signal cho‘qqilarining

yuzasi) molekula tarkibidagi har qaysi guruh magnitli yadrolari soniga to‘g‘ri

proporsionaldir. Bu spektrlar yordamida birikmalarning fazoviy tuzilishi,

organik modda m oiekulalarining reaksiya jarayonidagi yoki eritmadagi

dinamikasi haqidagi m uhim ma’lumotlar olinadi.

YAMR usuiining dastiabki yutug‘i vodorod yadrosi ('H ) spektrlarini

YAMR usuiining dastiabki yutug‘i vodorod yadrosi ('H ) spektrlarini

statsionar holatdaqayd qilish bilan belgilanadi vabujarayon, odatda, svip-

spektroskopik usul deyiladi. Organik moiekulalar tarkibidagi boshqa magnitli

yadrolarga nisbatan vodorod izotopining (' H) yadrosi - proton tabiatda juda

katta miqdorda (99.98 %) boMib, ular kuchli intensivlikka ega bo‘Igan signallar

beradi. Shuning uchun vodorod yadrosining spektrlari YAMR spektroskopiya-

sining xususiy holi va PM R (proton magnit rezonans) spektri deb yuritiladi.

Biz faqat PMR spektroskopiyasi bilan tanishib chiqamiz.

PMR spektrini olish tartibi

PMR spektrini olish tartibi

Organik moddalaming PMR spektrlari zamonaviy YAM R spektro-metrlarida

yozib olinadi. ßugungi kunda 100, 200, 300, 400 MGs (1 MGs = IO6 gers)

chastotada ishlaydigan spektrometrlar ishlab turibdi. Ularning to'lqin uzunligi

5-10 metrni tashkil qiladi, ya’ni radiochastotalarga mos keladi.

PMR spektri olish uchun, odatda, 5-10 foizli eritma tayyorlash kerak.

Erituvchi sifatida YAMR spektrida signal bermaydigan erituvchilar (CC14,

CS2,) yoki vodorod atomlari deyteriygaalmashtirilgan organik erituvchilar

(CD 3OD, CD C I3, CFjCO O D , DMSO-d„, DM FA-d7 C6D6va boshqalar)

ishlatiladi. Spektrometrlarda kuchli magnit maydoni hosil qiluvchi induksion