Mavzu: orfografiya va uning tamoyillari

MAVZU: KUTUBXONACHILIK ISHLARIDA NOTIQLIK SAN’ATINING AHAMIYATI. NUTQ A’ZOLARI VA ULARNING NUTQDAGI VAZIFASI

FAN O‘QITUVCHISI: SHOAMIROVA YULDUZXON

BAJARDI: ALIBAYEV DONIYORJON
XAMIDJONOVA SARVINOZ

REJA:

• 1. Kutubxonachilik ishlarida notiqlik san’ati
• 2.Nutq a’zolari
• 3.Nutq a’zolarining nutqdagi ahamiyati

Insoniyatning buyuk kashfiyotlaridan

hisoblangan kitob azaldan

juda ulkan xizmatlami ado

etib kelmoqda. Kitoblarning ta’sir kuchi

bilan tuzumlar o‘zgargan,

jamiyat rivojlangan, omma tarbiyalangan.

Xalqimizning kitobxonlik madaniyati qadim-qadimga borib
taqaladi. Ajdodlarimiz merosi, zardushtiylik namunasi bo‘lgan
“Avesto” teriga bitilib, meloddan awalgi davrlardan bizgacha
yetib kelgan. Bizga qadar yetib kelgan qadimgi noyob bitiklardan bugungi adabiyotlargacha kutubxonalardan, qolaversa, kitob
Ishqibozlari bisotidan o‘rin olganki, bugungi kunda ana shu ma’naviy boylikdan foydalanish an’anasi tabiiy ravishda katta avlod
vakillaridanyoshlarga o‘tmoqda.
Yangi kitoblar
taqdimotini o‘tkazish
kitob mualliflari bilan,
yozuvchi,
shoirlar bilan
uchrashuvlar tashkil
etish
kitobxonlar
konferensiyasini tashkil etish
Kitobga va kitobxonlikka nisbatan ijobiy munosabatni shakllantirish
jarayonidagi eng faol shaxs, bu shubhasiz, kutubxonachi hisoblanadi.

Tarixdan ma’lumki, ilm va ma’rifatni keng tarqatishga imkon

yaratgan mamlakatlar iqtisodiy taraqqiyotda ham katta yutuqlami

qo‘lga kiritganlar. Sababi ma’naviyat va ilm aholi orasidagi

do'stlik va hamjihatlikni chuqurlashtirib, ishlab chiqarish

samardorligini ta’minlagan. Odamlarga to‘la yetib boradigan,

tushunarli tilda yozilgan kitob va axborotlar o‘z-o‘zini kamolotga yetaklashning bebaho vositasidir.

Mustaqillik sharofati bilan milliy qadriyatlarimiz tiklandi va
xalqimizning iymon va e’tiqodiga, tarixiy an’analariga mos
keladigan qimmatli kitoblar yozildi va chop etildi. Biroq
ommaviy axborot vositalari hamda kitoblami tarqatish
va targ‘ib qilishda qiyinchiliklar bor, lekin bularning yechimini
topsa bo‘ladi. Bu o‘rinda yana kutubxona xodimlari faol
bo‘lishlari, hokimligu, idoralarga yelib yugurishlari zarur bo'ladi.
Kutubxonashunoslik va kutubxona xodimlari
Faolligini oshirishda avvalo ularning insoniylik
fazilatlari hamda notiqlik san’atidan xabardor
bo‘lishlari qo‘l keladi. Kutubxonachi avvalo
targ‘ibotchi inson.
Kutubxonachining boyligi shu kutubxonada
joylashgan kitoblar ekanligini esdan
chiqarmasligi lozim. Kutubxonaga ma’nvaiy oziq
yoki ilm izlab kelgan kitobxonlarni iliq kutib olib, ularni ranjitmasdan shirin muomalada bo‘lmog‘i shart.
Kutubxonashunoslik bilan shug'ullanuvchi xodimlar

• o‘z millatining tilini va adabiyotini, tarixini yaxshi bilishi zarur

• Dunyoqarashi, fe’l-atvori keng bo'lib, o‘z ona tilida ravon va aniq nutq so'zlashi, katta so‘z boyligiga ega bo‘lishi

o ‘z kutubxonasidagi
kitoblarni yaxshi
bilishi
o‘z xalqining milliy
mafkurasini anglashi
Nutq a’zolari va ularning
nutqdagi vazifasi
Nutq tovushlarini hosil qiluvchi a ’zolar nutq organlari deb yuritiladi. Bular: o‘pka, ikki bronx, traxeya, kekirdak, bo‘g‘iz, hiqildoq, halqum, og‘izbo‘shlig‘i, yumshoq tanglay, qattiq tanglay, til, tishlar, lablar, burun bo‘shlig‘idir. Ana shu a’zolarning hammasi birgalikda nutq apparati hisoblanadi. Nutq apparati to‘rt qismdan iborat:
Text

• 1. Bo‘g‘izdan quyi qism
• (o‘pka, bronxlar, traxeya);

Text
3
2. Bo‘g‘iz bo‘shlig‘i (halqasimon, piramidasimon
qalqonsimon, tog'aysimonlar va tovush paychalari);
3. Og‘iz bo‘shlig‘i (til, qattiq tanglay, yumshoq
tanglay kichik til, tishlar, lablar);
1
2
4
4. Burun bo‘shlig‘i.
E’tiboringiz uchun
rahmat!