OZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA ORTA MAXSUS TALIM VAZIRLIGI
BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI
PEDAGOGIKA FAKULTETI
PEDAGOGIKA KAFEDRASI
Qolyozma huquqida
UDK
RAHIMOVA NILUFAR OTAMURODOVNA
OQITUVCHILARNING KASBIY KOMPETENTLIGI VA UNI SHAKLLANTIRISHNING PEDAGOGIK IMKONIYATLARI
5A110901 Pedagogika nazariyasi va tarixi
Magistr
akademik darajasini olish uchun yozilgan
dessertatsiya
Ilmiy rahbar
p.f.d. Sh.Sh.Olimov
BUXORO - 2017
Mundarija
Kirish
I Bob. Oqituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirishning nazariy asoslari
1.1. Kompetentsiya tushunchasi va unung pedagogik mazmuni.
1.2. Oqituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirish - pedagogik muammo sifatida.
1.3. Oqituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirishning yonalishlari.
I bob boyicha xulosa.
II Bob. Oqituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirishning didaktik shart-sharoitlari.
2.1. Oquv jarayoni - oqituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirishning muhim omili.
2.2. Oqituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirishda axborot-metodik taminot va uning tarkibiy qismlari.
2.3. Oqityuvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirishda chet tili va axborot texnologiyalaridan foydalanish.
II bob boyicha xulosa
III Bob. Oqituvchilarning kasbiy kompetentligini shakllantirishga doir tajriba-sinov ishlari.
3.1. Tajriba - sinov ishlarini tashkil etish mexanizmi.
3.2 Tajriba - sinov ishlarini tahlili va natijalari.
III bob boyicha xulosa
Umumiy xulosa va tavsiyalar
Ilovalar
Foydalanilgan adabiyotlar royxati
Kirish
Magistrlik dissertatsiyasi mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi. Mustaqillik yillari tom manoda Ozbekiston Respublikasi ijtimoiy- iqtisodiy va madaniy taraqqiyoti istiqbolini belgilash, jahon hamjamiyati mamlakatlari safidan munosib orin egallashga intilish yolidagi keng kolamli islohotlarni amalga oshirish bilan kechmoqda. Jahonning rivojlangan mamlakatlari tajribalarini organish, mahalliy shart-sharoit, iqtisodiy va intellektual resurslarni inobatga olgan holda jamiyat hayotining barcha sohalarida tub islohotlarning amalga oshirilayotganligi yangidan - yangi yutuqlarga erishishni taminlamoqda. Turli sohalarda yolga qoyilayotgan xalqaro hamkorlik garchi oz samarasini berayotgan bolsa-da, biroq, milliy mustaqillikni har jihatdan mustahkamlash, erishilgan yutuqlarni boyitish, mavjud kamchiliklarni tezkor bartaraf etish jamiyat azolaridan alohida fidokorlik, jonbozlik, shijoat va qatiyat korsatishni talab etmoqda.
Ilm-fan, texnika, ishlab chiqarish va texnologiya sohalarining mavjud taraqqiyoti zamonaviy jamiyat qiyofasini belgilab bermoqda. Zamonaviy jamiyatning eng muhim xarakterli jihati uning barcha sohalarida globallashuvning kozga tashlanayotganligidir. Globallashuv oz-ozidan tezkor harakatlanish, zarur axborotlarni zudlik bilan qolga kiritish, ularni qayta
ishlash va amaliyotga samarali tatbiq qilishni taqozo etadi. Bu tarzda harakatlanish imkoniyatiga oz sohasining bilimdoni bolgan, kasbiy malakalarni yuqori darajada egallay olgan, boy tajriba va mahoratga ega kadrlargina ega boladilar. SHunday ekan, talim muassasalarida kadrlarni tayyorlash jarayonida davrning mazkur talabini inobatga olish maqsadga muvofiqdir.
Mustaqillik munosabati bilan respublikamizda malakali pedagog mutaxassislarni tayyorlashga ham alohida etibor qaratib kelinmoqda. Bu borada Ozbekiston Respublikasining Talim togrisida”gi Qonuni, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi hamda boshqa huquqiy-meyoriy manbalarda pedagog mutaxassislar kasbiy kompetentligini shakllantirish uzluksiz talim tizimida amalga oshirilayotgan talimiy islohotlarning ustuvor yonalishlaridan biri sifatida etirof etilayotganligini yana bir bor tasdiqladi.
Bu orinda talim muassasalari malakali pedagog mutaxassislarni tayyorlash tizimida muhim orin tutmoqda. Respublikamizda talim - tarbiya masalalariga qaratilayotgan etibor, pedagoglarni tayyorlash va ularning kasbiy kompetentligini oshirish masalasining dolzarb ahamiyat kasb etishi yanada yaqqol namoyon boladi. SHu orinda, bolajak pedagog kelgusida uzluksiz talim tizimining muhim bosqichlarida talimni tashkil etishda asosiy subekt sifatida faoliyat yuritishlari etiborga olinsa, ularning pedagogik kompetentligini shakllantirish va bu borada samaradorlikka erishish zaruriy chora-tadbirlardan hisoblanadi.
Uzluksiz talimning barcha sohalarida pedagoglarning kasbiy kompetentligiga qoyilayotgan malakaviy talablarni organib, tahlil etar ekanmiz bu borada quyidagi muammolarning mavjudligi kozga tashlanadi:
- pedagoglar kasbiy kompetentligiga qoyilayotgan zamonaviy talablar bilan talim muassasalarini kasbiy faoliyatga tayyorlash yolida olib borilayotgan amaliy harakatlarning nomuttanosibligi;
- pedagogika oliygohlarining aksariyat bitiruvchilari talim muassasalarida kasbiy faoliyatni tashkil etish uchun metodik jihatdan zaruriy tayyorgarlikka ega emasliklari;
- pedagog mutaxassislar kasbiy kompetentligini shakllantirishning zamonaviy pedagogik shart-sharoitlari yaxlit tizim asosida yolga qoyilmaganligi;
- umumtalim maktablarida faoliyat korsatayotgan oqituvchilarning kasbiy-innovatsion kompetentligining etarlicha shakllanmaganligi.
Malumki, bolajak pedagoglarning kasbiy faoliyatda erkin va mustaqil amaliy faoliyat korsatishini taminlovchi zaruriy omillardan biri bu ulardagi kasbiy-pedagogik kompetentlikning shakllanganligi bilan asoslanadi. Bunda pedagogik kompetentlikning oziga xos tuzilmasi, shakllanish bosqichlari va bu jarayonda oqitishning zamonaviy shakl va metodlardan foydalanishning samarali mexanizmlarini ishlab chiqish, amaliyotga tadbiq etish muhim ahamiyat kasb etadi. SHu bois, loyiha ishi mavzusini aynan shu yonalishda tanlashga qaror qildik.
Pedagoglik kasbi sharafli bolishi bilan birgalikda juda murakkab kasbdir, chunki millatning, davlatning kuch-qudrati, ertangi umidi boladigan yoshlarni aynan mana shu pedagoglar talim berib tarbiyalaydilar. Pedagoglik kasbi bir paytning ozida ham islohotchilik, ham boshqaruvchilik kasbi hiaoblanadi. Shaxs kamolotini boshqarish uchun esa qobiliyat ,layoqat, bir soz bilan aytganda kompetent bolishi lozim. Shuning uchun oqituvchining kasbiy kompetentligi tushunchasi uning pedagogik faoliyatini amalgam oshirishga nazariy va amaliy tayyorgarligi hamda yuksak darajadagi mahoratini ifodalaydi. Ozbekiston Respublikasining Talim togrisidagi Qonunining 5-moddasida yuksak axloqiy fazilatlarga ega bolgan shaxslar pedagogik faoliyat bilan shugullanish huquqiga ega ekanligi korsatilgan. Shunga kora oqituvchilarning kasbiy kompetentligi tarkibi pedagogik konikma va malakalar orqali namoyon bolishi mumkin. Kasbiy tayyorgarlik modeli umumiydan xususiy konikmalar yonalishida belgilanishi maqsadga muvofiq. Malumotlar va voqelikni nazariy tahlil qila olish konikmasi bilan uzviy bogliqlikda pedagogik fikrlash va amaliyot yurita olish konikmasi umumiy konikmalar sirasiga kiradi. Kompetentlik mana shu konikma va malakalar orqali shakllantirib boriladi. Umuman olganda oqituvchining kasbiy xususiyatlar talablarga mosligi pedagogic konikmalarning pedagogik fikrlash va amaliyot yuritish bilan bogliq jihatlrning mosligini anglatadi. Egallangan bilim, konikma va tajribalar oqituvchining yuksak mahoratini belgilab beruvchi mezonlar hisoblanadi. Mavjud pedagogik pedagogik imkoniyatlardan foydalangan holda oqituvchining kasbiy kompetentligini shakllantirish juda muhimdir. Chunki davr talabi shuni taqozo etmoqda. Mavzuning dolzarbligi ham aynan shundadir.
Do'stlaringiz bilan baham: |