Mavzu: operatsion tizimlar va ularning turlari. Reja

14.5.Ms Dos Operatsion Tizimi. 
Ms Dos Operatsion Tizimi. Mustaqil ravishda ham, WINDOWS operatsion tizimi 
tarkibida ham qo‘llaniladi. 
MS DOS ning asosiy tarkibny qismlari: 
• Kiritish-chiqarish bazaviy tazini (BIOS — Basic Input Output System); 
• Operatsion tizimning yuklovchisi (boshlang‘ich yuklash dasturi Boot Record); 
• Kengaytma bloki BIOS (IBMBIO. COM fayli yoki unga o‘xshashlar); 
• DOS bazaviy bloki (IBMDOS. COM fayli yoki unga o‘xshashlar), uni ko‘pincha 
uzulishlarni qayta ishlash bloki deb ataladi; 
• To‘g‘rilangan ichki makrobuyruqlarni o‘z ichiga olgan buyruqli processor (COMMAND. 
COM dasturi) (servis va xizmat ko‘rsatish 
qims dasturlari, fayllarga xizmat ko‘rsatiladigan ko‘p qims dasturlar); 
• Tizim konfiguraciyasi fayli (CONFIG. SYS buyruqlar to‘plani); 
• Jarayonlarni avtoyuklash fayli (AUTOEXEC. BAT buyruqlar to‘plani).
MS DOS bilan birgalikda DOS ga rasniy kirmaydigan, tizimning resurslari bilan ishlashni 
engillashtiradigan Tashqi makrobuyruqlar va servisli utilitalar va Tashqi qurilmalarning 
drayverlarini yuklaydigan fayl ham etkazib beriladi.
15.1.Operatsion tizim turlari; 
WINDOWS operatsion sistemasi AQShning Microsoft korporatsiyasi tomonidan 1985 
yilda ishlab chiqarilgan. Uning shu kungacha bir nechta avlodi yaratilib kelinmoqda: 
WINDOWS 3.1; WINDOWS 95; WINDOWS 98; WINDOWS Millennium; WINDOWS 2000; 
WINDOWS XP; WINDOWS Vista; WINDOWS 7; WINDOWS 8. Bularning ichida eng keng 
tarqalgan, uzoq vaqt yaxshi ishlab kelayotgan operatsion sistema bu WINDOWS XP 
hisoblanadi. 
2
B.Moʻminov. Informatika. O‘quv qo‘llanma. T.: “Tafakkur-boʻstoni”, 2014 y
. 

---

WINDOWS XP —yuqori darajadagi ishonchliligi, yaxshilangan bezagi, o‘z-o‘zini 
rivojlantirish uchun maxsus vositalari mavjudligi bilan ajralib turadi. WINDOWS XP grafik 
maxsulotning ko‘rinishi, tovush va zamonaviy texnologiyalari bo‘yicha yaratilgan multimedia 
ilovalarini qo‘llash imkoniyatlarini yaxshilaydi. Universal Serial Bus (USB) shinasi yordamida 
tashqi qurilmalarning oson ulanishi va uzib qo‘yilishini ta'minlaydi, televidenie hamda shaxsiy 
kompyuterning imkoniyatlarini birlashtirishga imkon yaratadi.
WINDOWS XP ning oldingi versiyalardan, xususan WINDOWS-98 dan asosiy farqi — 
uning ishlatilishi va Internetga kirishdagi soddaligi hisoblanadi. Unda Web texnologiyasi 
bo‘yicha o‘zgaruvchan yordam tizimi va kompyuter ishlatilishini o‘rgatuvchi 15 ta dastur 
mavjud. Web- yo‘naltirilgan interfeys foydalanuvchiga kompyuterda, maxalliy kompyuter 
tarmog‘ida hamda Web-texnologiyada axborotlarning bir xil shaklda ifodalanishini ta'minlaydi 
va shu bilan birga axborotlar qidiruvini osonlashtiradi.