Mavzu: Oksidlanish-qaytarilish usullarida ekvivalent nuqta

Molekulalaro oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarida oksidllanish darajasi o‘zgaradigan element atomlari turli moddalar molekulalari tarkibiga kiradi: Cu 0 + H2 +1S +6O4 -2 = Cu +2S +6O4-2 + S +4O2 -2 + H2O
Cu⁰ -2 Cu⁺² 2 1
S⁺⁶ -2 e S⁺⁴ 2 1
Qaytaruvchi Cu, oksidlovchi S bo‘lsa H₂SO₄ tarkibiga kirgan.
CuSO₄+Zn=ZnSO₄+Cu
Molekulalararo oksidlanish –qaytarilish reaksiyalari gazlar orasida:
3H₂+N₂=2NH₃
4NH₃+5O₂=4NO+6H₂O
2SO₂+O₂=2SO₃
Qattiq moddalar orasida va gazlar orasida:
2Mg(q)+O₂(g)=2MgO(q) 2Sb(q)+3CI₂(g)=2SbCI₃(q) Qattiq moddalar bilan suyuqliklar orasida:
4HCI(S)+MnO₂(q)=CI₂(g)+ Mn CI₂(s)+2H₂O(s)
16HCI(s)+2KMnO₄(q)=5CI₂(g)+2MnCI₂(s)+8H₂O(s)+2KCI(s) Faqat qattiq moddalar orasida:
2AI(q)+ Fe₂O₃(q)=AI₂O₃(q)+2Fe(q) C(q)+2PbO(q)= 2Pb(q)+CO₂(g) Aksariyat oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari eritmada ketadi:
3Na₃AsO₃+K₂Cr₂O₇+4H₂SO₄= 3Na₃AsO₄+Cr₂(SO₄)₃+4H₂O+K₂SO₄
2NaCrO₂+3H₂O₂+2NaOH=2Na₂CrO₄+4H₂O
Bunday reaksiyalar qatoriga oksidlanish darajasi turlicha bo‘lgan lekin bir xil atomlardan iborat moddalar orasidagi reaksiyalarni ham olish mumkin, ushbu reaksiyalarni sinproprsiatsiya reaksiyalari ham deb ataladi:
2H₂S+H₂SO₃=3S+3H₂O
5HCI+HCIO₃=3CI₂+3H₂O
Disproporsiyalanish yoki o`z-o`zidan oksidlanish-qaytarilishreaksyalarida bitta element atomlarining o‘zi ham oksidlovchi va ham qaytaruvchi bo‘ladi. Molekula tarkibidagi bir xil element atomining oksidlanish darajasi ham ortadi, ham kamayadi:
3K₂MnO₄+2H₂O=2KMnO₄+MnO₂+4KOH
3KCIO=2KCI+KCIO₃
3HNO₂=HNO₃+2NO+H₂O
4 Na₂SO₃=3Na₂SO₄+Na₂S
6NaOH+3S=2Na₂S+Na₂SO₃+3H₂O
2KOH+CI₂=KCI+KOCI+H₂O
6KOH+3CI₂→5KCI+KCIO₃+3H₂O