Mavzu: Oksidlanish– qaytarilish reaksiyalari

Murakkab birikmalardagi atomlarning oksidlanish darajasini hisoblab topish mumkin, bunda molekuladagi atomlar oksidlanish darajalarining algebraik yigindisi doimo nolga, murakkab ionda esa ionning zaryadiga teng bo‘lishini e’tiborga olish kerak.

• Murakkab birikmalardagi atomlarning oksidlanish darajasini hisoblab topish mumkin, bunda molekuladagi atomlar oksidlanish darajalarining algebraik yigindisi doimo nolga, murakkab ionda esa ionning zaryadiga teng bo‘lishini e’tiborga olish kerak.
• Masalan:

Valentlik bilan oksidlanish darajasi orasidagi farq nimadan iborat?

• Azot -N2 molekulasida ikkita azot (N≡N) atomi o‘zaro uch juft elektron orqali birikkan. Uning oksidlanish darajasi nolga teng. Chunki kimyoviy bog‘ hosil qilgan umumiy elektron jufti har ikki azot atomidan bir xil masofada joylashgan.
• Gidrazin-N2H4 molekulasida (H2N-NH2), har bir azot atomining valentligi 3 ga teng, oksidlanish darajasi esa -2 ga teng, chunki; har bir azot-vodorod bog‘da umumiy elektron jufti azot atom tomonga siljigan.
• Oksidlanish darajasi musbat,
• manfiy, nol va kasrli bo‘lishi
• mumkin.

Oksidlanish va qaytarilish jarayonlari

• Oksidlanish – qaytarilish reaksiyalarida elektron beruvchi atom, molekula yoki ionlar qaytaruvchi deyiladi va ular reaksiyadan keyin oksidlanadi.
• Oksidlanish – qaytarilish reaksiyalarida elektron oluvchi atom, molekula yoki ionlar oksidlovchi deyiladi va ular reaksiyadan keyin qaytariladi.

• Oksidlanish jarayonida atom, molekula yoki ionlar elektronlarini beradi va ularning oksidlanish darajalari ortadi:
• H2o -2e = 2H+1
• Fe+2 – 1e = Fe+ 3

• Qaytarilish jarayonida atom, molekula yoki ionlar elektronlarni biriktirib oladi va ularning oksidlanish darajalari kamayadi:
• So + 2e = S -2
• AI+3 +3e = Alo