Мавзу: Оилада тиббий маданият тушунчаси ва уни ташкил килишда ёш болаларга энага ва кексаларни парвариш килувчи мутахассиснинг вазифалари. Ёш болаларга энага ва кексаларни парвариш килувчи мутахассиснинг этика ва деонтологияси

Жгут куйиш техникаси
• Жгут солишдан олдин жгут солинадиган терини қисиб қуймаслик учун оёқ ёки қулга сочиқ ёки бинт уралади.
• Жгут оёқ ёки қул остидан утказилади. Унинг учи олиниб, сунг урта қисмида чузилади. Жгутни қул ёки оёқ атрофидан қон оқиши тухтагунча айлантирилади.
• Жгут қаттиқ қисиб богланмайди, чунки унинг остидаги туқималар жароқатланади. • Жгутни тугри қуйилганини назорат қилиш керак. Бунда жгут солинган соқанинг пастида пульс йуқолади, қон оқиши тухтайди.
• Жгут урамларидан бирининг остига жгут солинган вақт (соат ва дақиқалари) ёзилган қогоз қистириб қуйилади. Ёрдам берган ва беморни транспортировка қилган шахе жгут 2 соатдан ортиқ қолдирилиши мумкин эмаслигини эсда тутиши керак. Кишда ёки совуқ хонада жгут 1-1,5 соатга қолдирилиши мумкин, чунки оёқ ёки қулда қон айланишининг тухташи уларнинг некрозига олиб келиши мумкин. Агарда шу вақг давомида бемор шифохонага келтирилмаган булса, жгут озгина бушаштирилади. Бу муолажани иккита одам бажариши лозим, чунки улардан битгаси артерияни бармоги билан босиб туради, иккинчиси эса жгутни аста-секин 3-5 дақиқага бушатади. Сунг жгутни олдинги қуйилган жойидан юқори қиемга солинади. Жгутни иложи борича қон оқиш манбаи яқинига солиш лозим. Меъда-ичакдан кон окиши кар хил касалликларда кузатилади. Кизилунгачдан, меъда ва 12 бармок ичақ ичак кон окиши турларига камда жигар, ут йуллари, меъда ости бези касалликларида, кон касалликларида кон окиши турларига булинади. Купинча меъда ва 12 бармок ичак яра касаллигида меъда-ичакдан кон окиши кузатилади. Сабаби яра жойлашган сокада кон томири шикастланади (емирилади). Беморлар куп вакт давомида меъда ва 12 бармок ичак яраси билан касалланган булади камда касаллик кон окдши билан кузатилади. Ичакдан кон окиши чакалокдарда инвагинақияда учрайди (ичак тутилиши). Кон окиши бу касалликда оз булади, лекин касалликнинг уткир бошланиши ва корин сокасида кучли огрикдар, ичи келмаслиги ва корин димланиши каби симптомлар биринчи уринда кузатилади. 3 ёшгача булган болаларда ичакдан кон окиши ичак ривожланиши нуксонлари, диафрагма чурраси ва усмалар билан боглик булади. Уч ёшдан катта булган болаларда купинча йугон ичак полиплари учрайди. Дефекақия акти охирида узгармаган кон томчилари тушади. Сабабини аникдаш учун махсус текшириш усулларидан фойдаланилади. Кон оқишнинг оз-куплигига қараб беморнинг умумий ақвол и узгаради. Дастлабки даврда беморнинг ақволи тезда ночорлашади, дам-бадам қушидан кетиб туради, артериал босими пасаяди. Сунг беморнинг қолсизланиши, томири тез-тез уриши, туликдиги суст булади, кунгли айниши, териси оқариши ва совуқ тер босиши кузатилади. Беморлар қон аралаш қусади ёки кофе қуйқаси рангида куп қусади (кислотали меъда суюкдиги таъсирида узгарган қон), нажас қатронсимон қора булади (бу қам қон аралашиб келгани учун). Маълум бир қолатларда бемор қусмаслиги мумкин, лекин нажаси доимо қатронсимон қора булади. Маълум бир қолатларда қатронсимон қора нажас (мелена) бемор бурундан ёки упкадан қон кетганда қонни ютганда кузатилади. Бемор бир хил дорилар қабул қилганда қам нажаси қора кузатилиши мумкин. Лекин фақат эндоскопик текширувларда (фиброгастроскопия, каланоскопия) қон оқишини аникдаш мумкин. Дефекақияда нажасда қизил қон оқиши кузатилса, қон оқиши меъда-ичак тракти пастки қисмларидан эканлигини белгиси (тугри ичак ёки 8 симон ичак). Купинча қип-қизил қон оқиши сурункали бавосилда ва анал тешигининг ёригида кузатилди. Бунда қон оқиши оз булади ва беморнинг умумий холати узгармайди. Кон оқишининг бошқа сабабларини аникдаш учун (полип, яра, девертикул, усма) йугон ичакни тулиқ текширувлардан утказиш керак. Бемор қон аралаш қусганда ва қатронсимон қора нажас кузатилганда, у шифокор куригидан утиши шарт.