Mavzu; Oila huquqi tushunchasi

Mavzu; Oila huquqi tushunchasi

Oila dunyoda eng muqaddas tushunchalardan biri

• Oila - bu nikoh, er-xotinlik, farzandlar, ota-onalar hamda o‘zaro qarindosh, qondosh-qarindosh bo‘lgan shaxslarning umumiy ro‘zg‘or, umumiy xo‘jalik yuritish hamda oiladagi maishiy-madaniy ishlarni g‘amxo‘rlik, o‘zaro hurmat, hamjihatlik asoslarida yurituvchi shaxslar guruhi, ittifoq, xonadon hisoblanadi.

Oila va nikoh tushunchalarining paydo bo’lishi

Monogam nikoh-monogam oila

Poligam nikoh-poligam oila

Islom dinining kirib kelishi va oila va nikoh masalalariga munosabatning o’zgarishi

Nikoh mening sunnatimdir kimki bundan bosh

Tortsa,mendan emasdir. (hadis)

,,Allox sizlarni tuproqdan so’ngra nutfadan Yaratib, keyin juft-juft qilib qo’ydi.(Fotir surasi 11-oyat)

Nikoh so’zining ma’nosi

• Nikoh so’zi arabchadan ,,jamlanmoq’’ degan ma’noni bildiradi.
• Ba’zi manbaalarda (Hidoyat) nikoh so’zi ,,uylantirmoq’’ ,,sovg’a’’ ,,mulk qilib bermoq’’ degan ma’nolarda keladi.
• Guvohlarsiz nikoh nikoh emas.(hadis)

Patrik Jozef byukenen ,,G’arbning halokati yoxud o’limga mahkum millat’’

Oila huquqining manbaalari.

• 1. O’zbekiston respublikasi Konstitutsiyasi.

63-modda.

Oila jamiyatning asosiy bo‘g‘inidir hamda jamiyat va davlat muhofazasida bo‘lish huquqiga ega.

Nikoh tomonlarning ixtiyoriy roziligi va teng huquqliligiga asoslanadi.

64-modda.

Ota-onalar o‘z farzandlarini voyaga yetgunlariga qadar boqish va tarbiyalashga majburdirlar. Davlat va jamiyat yetim bolalarni va ota-onalarining vasiyligidan mahrum bo‘lgan bolalarni boqish, tarbiyalash va o‘qitishni ta’minlaydi, bolalarga bag‘ishlangan xayriya faoliyatlarni rag‘batlantiradi.

65-modda.

Farzandlar ota-onalarning nasl-nasabidan va fuqarolik holatidan qat’i nazar, qonun oldida tengdirlar.

Onalik va bolalik davlat tomonidan muhofaza qilinadi.

66-modda.

Voyaga yetgan, mehnatga layoqatli farzandlar o‘z ota-onalari haqida g‘amxo‘rlik qilishga majburdirlar

.

.

.

Oila kodeksi

• 1998-yil 30-aprelda qabul qilingan.
• 8 bo’lim, 30 bob 238 moddadan iborat.

1-modda. Oila to‘g‘risidagi qonunchilik hamda ularning vazifalari

Oila to‘g‘risidagi qonunchilik ushbu Kodeksdan hamda unga muvofiq qabul qilinadigan boshqa qonunchilik hujjatlaridan iborat. Oila to‘g‘risidagi qonunchilikning vazifalari oilani mustahkamlashdan, oilaviy munosabatlarni o‘zaro muhabbat, ishonch va hurmat, hamjihatlik, bir-biriga yordam berish hamda oila oldida uning barcha a’zolarining mas’ulligi hissi asosida qurishdan, biron-bir shaxsning oila masalalariga o‘zboshimchalik bilan aralashishiga yo‘l qo‘ymaslikdan, oila a’zolari o‘z huquqlarini to‘sqinliksiz amalga oshirishini hamda bu huquqlarning himoya qilinishini ta’minlashdan iboratdir.

Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasi

• 16-modda
• 1. Balog'atga etgan erkaklar va ayollar, irqi, millati eki diniga qarab biror bir cheklashsiz nikohdan o'tish va oila qurish huquqiga egadirlar.Ular nikohdan o’tayotganda ham, nikohda bo'lgan vaqtida ham va nikoh bekor qilanaetganida ham bir huquqlardan foyidalanadilar.
• 2. Nikoh, nikohdan o’tayotgan ikkala tomonning xohishi va batamom roziligi bilangina tuzilishi mumkin.
• 3. Oila jamiyatning tabiiyi va asosiysi hujayrasidir va u jamiyat, davlat tomonidan muhofaza etilishi huquqiga egadir.

Oila huquqining asosiy tamoyillari quyidagilardan iborat:  1) Oilani jamiyat va davlat muhofazasida bo‘lish huquqi  2) Barcha fuqarolar-jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi,  e'tiqodi, shaxsi va ijtimoiy mavqyeidan qat'iy  nazar qonun oldida tengligi. 

• 3) Hamma oilaviy munosabatlarda ayol bilan erkak teng huquqlidirlar.
•  4) Oilaviy munosabatlarda ishtirok etuvchilarni ma'naviy va moddiy  qo‘llab-quvvatlash hamda ularning o‘zaro bir-biriga g‘amxo‘rlik qilishi.

Davomi…

•  5) davlat tomonidan onalik, otalik va bolalikni muhofaza etish va ularning  manfaatlarini har taraflama himoya qilish. 6) Ixtiyoriy va erkin nikoh.  7) Faqat yakka nikohlikni tan olish va uni mustahkamlash uchun yordam  berish  8) Davlat tartibi asosida nikohdan erkin ajralish 9) Bolalarni mustaqillik va milliy istiqlol mafkurasi g‘oyasi asosida  tarbiyalash.