Мавзу: Нутқ маданияти фанининг предмети ва вазифалари

Nutq faoliyati.

Insonning nutqiy faoliyati 3 ko’rinishda amal qiladi. Bular so’zlash, mutolaa va eshitish. So’zlash deyilganda so’zlovchining ma`lumoti, maslahat berishi, buyurishi , o’ziga noma`lum narsalar haqida so’rashi anglashiladi. So’zlaganda so’zlovchining bilimi, madaniyati, axloqi, odobi yuzaga chiqadi.

So’zlash monologik va diologitk ko’rinishda bo’lishi mumkin. Monologik nutqda bir kishining mulohazalari qarshi savollarsiz va javoblarsiz yuzaga chiqadi, suhbatdoshi tomonidan bo’linmaydi. Diologik nutqda muloqot qiluvchi shaxslar navbat bilan goh tinglovchi, goh so’zlovchi bo’lib turadi.

Mutolaa o’quvchining yozma nutq orqali asar muallifi, obrazlari bilan muloqotidir. Mutolaa tufayli o’quvchi yozma nutqda aks etgan voqea- hodisalardan xabardor bo’ladi, ular ta`sirida xulqida qandaydir o’zgarish paydo bo’ladi. Mutolaa ma`lumot olishning eng muhim yo’lidir. Kitob o’qish orqali kishi ma`naviy etuklikka erisha boradi.

Mutolaa oddiy o’qish, ilmiy o’qishdan iborat. Oddiy o’qiganda o’quvchi uchun yozma nutq mazmuni bilan tanishuvning o’zi maqsad qilib qo’yiladi.

Ilmiy o’qishda o’quvchi asarni tahlil qilishni, undan boshqa maqsad uchun foydalanishni, uning mazmunini qayta bayon qilish kabilarni maqsad qilib qo’yadi.