Mavzu: Nosir Fozilov qissalarida o`smirlar obrazi N. Fozilov hayoti va ijodi haqida ma’lumot


Lug’atda yo’q degani tilda yo’q degani emas



Download 33,11 Kb.
bet3/6
Sana10.11.2022
Hajmi33,11 Kb.
#863526
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Mavzu Nosir Fozilov qissalarida o`smirlar obrazi N. Fozilov hay

Lug’atda yo’q degani tilda yo’q degani emas
Asar yozish jarayonida eski o’zbek tilidagi “jigi”, “murt”, “urt”, “yulun” singari so’zlardan foydalanishga to’g’ri keladi. Shunday paytlar ba’zan ayolim bilan tortishamiz. U “Bu so’z adabiy tilda, izohli lug’atlarimizda yo’q”, deydi. Endi, qanaqa qilib isbot qilasiz. Lekin garchi odamlarning yodidan ko’tarilgan eski o’zbek tilidagi o’shanday so’zlar hozirgi adabiy tilimizda, yangi lug’atlarimizda bo’lmasa-da, ularni qo’rqmasdan, dadillik bilan adabiyotga, adabiy asarlarga kiritaverish kerak. Bu so’zlar lug’atlarimizda, adabiy tilimizda yo’q deb muomaladan chiqarib tashlayversak, tilimiz kambag’al bo’lib qoladi. Bu so’zlar sekin-sekin lug’atlarga ham kiradi. Til mana shular orqali boyiydi-da. Vaholanki, bizning til boyligimiz ortiq bo’lsa bordir, hech qaysi xalqnikidan kam emas. Masalan, tilimizda “opa”, “xola”, “egachi”, “amma” kabi so’zlarimizni olaylik. Tojik birodarlarimiz bularni yoppasiga “Xohar” deb qo’ya qoladi. Ruslar esa “jiyan”, “amakivachcha”, “bo’la”ni “plemyannik” deydi-qo’yadi.
Toshpo’lat Hamidning “do’lop”i
Tilni sheva so’zlari hisobiga ham boyitish mumkin. Masalan, Surxondaryo elining o’z shevasi bor, o’z atamalari bor. Deylik, o’sha yerlik yozuvchi asarida shevasidagi go’zal so’zlardan foydalandi. Tanqidchilar “Sen tushunarsiz so’zdan foydalanding, bu so’z adabiy tilda yo’q”, deya “urishishi” kerak emas. Agar o’sha so’z foydali bo’lsa, izoh berish kerak. Natijada adabiy til yana bitta yangi so’z bilan boyiydi. Hech bo’lmaganda, tilimizdagi bor so’zning boshqa ma’nodoshi paydo bo’ladi.
Buxoroda Toshpo’lat Hamid degan yaxshi shoir o’rtog’im bor edi. U “Ha, do’lop qilib yuribsanmi?” derdi. Men esa “Do’lop”ing nimasi?” deyman. Keyin bilsam, bu so’z Buxoroda “to’polon” ma’nosida ishlatilarkan. “Do’lop” so’zi “To’polon”ning yana bir ma’nodoshi bo’lib adabiy tilimizga, imlo va izohli lug’atlarimizga kirsa, buning nimasi yomon!?
Men ham ba’zida tug’ilgan joyim – Turkistonimdagi so’zlardan foydalanaman. Buni kimdir qabul qilsa, boshqa birov inkor etadi. Bahsda haqiqat tug’iladi.

Download 33,11 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish