Mavzu: Nerv- muskul preparatini tayyorlash. Reja

     

 

---

Mavzu: 

Orqa  va  bosh  miya  nervlari  va  ularning 

funksiyasi. 

Reja: 

1. 

Bosh miya umumiy tuzilishi.  

2. 

Bosh miya nervlari

 

3. 

orqa miya umumiy tuzilishi. 

 

4. 

orqa miya nervlari

 

1. Bosh miya umumiy tuzilishi. Bosh miya nervlari-n.craniales Bosh miya — encephalon 

quyidagi bo‘limlarga bo'linadi:1) rombsimon miya — rhombencephalon. O'z navbatida 

rombsimon miyaikki qismdan iborat:a) myelencephalon — uning tarkibiga uzunchoq miya — 

medullaoblongata kiradi.b) metencephalon — uning tarkibiga ko'prik — pons va miyacha — 

cerebellum kiradi.2) o'rta miya — mesencepnalon.3) oldingi miya—prosencephalon. O'z 

navbatida oldingi miya ikki qismdan iborat:a) diencepnalon — oraliq miya;b) telencephalon — 

oxirgi miya.Bosh miya tarkibida uning so'g'oni — truncus encephali bo'lib, bu hosila tarkibini 

quyidagilar tashkil etadi.a) medulla oblongata — uzunchoq miya;b) pons — ko'prik;d) 

mesencephalon — o'rta miya.Bosh miya nervlari 12 juft bo'lib, bosh miya asosidan chiqadi va 

quyidagi nervlarni hosil qiladi:I -n. n. olfactorii hid biluv nervi; II — n. opticus — ko‘ruv 

nervi;III — n. oculomotorius — ko‘zni harakatga keltiruvchi nerv IV — n. trochlearis — g‘altak 

nervi;V — n. trigeminus — uch shoxli nerv; VI — n. abducens — ko'zni uzoqlashtiruvchi nerv; 

VII — П. facialis — yuz nervi;VIII _ n. vestibulocochlearis - dahliz-chig‘anoq nervi yoki 

eshituv- muvozanat nervi;IX — n. glossopharyngeus — til-halqum nervi; X — n. vagus — 

adashgan nerv; XI — n. accessorius — qo'shimcha nerv;XII — n. hypoglossus — til osti nervi.I 

va II juft bosh miya nervlari: hid biluv nervi - n. olfactorius hamda ruv nervi n. opticus bosh 

miyaning old miya qismidan taraqqiy etadi Qolgan bosh miya nervlari, to'liq holda orqa miya 

nervlariga mos kelmaydi Har bir nerv orqa miya nervlarining old yoki orqa ildizlarini 

eslatadi.mos keldi Juft bosh miya nervlari oriIa miYaning oldingi ildizlariga V, VII, VIII, IX, 

Xjuft bosh miya nervlari orqa miyaning orqa ildizlariga mos o'rta bo‘lib, bu nervlar tarkibida 

tugunlar hosil bo‘ladi.Bosh miya nervlari tarkibida, orqa miya nervlariga o‘xshash quyidagi 

o'zaklar bo'ladi: I) somatik sezgi o'zaklari; 2) somatik harakatlantiruvchi o'zaklar; 3) vegetativ 

o'zaklar. O'z navbatida vegetativ o'zaklar: a) visseral — sezgi o'zaklaridan; b) visseral—harakat 

o'zaklaridan hosil bo'ladi.1. Somatik sezgi o'zaklari bosimni, haroratni, tovush to'lqinlarini yoki 

numi qabul qilib, II, V, VIIIjuft bosh miya nervlari tarkibida bo'ladi.2. Somatik 

harakatlantiruvchi o'zaklar: III, IV, V, VI, VII, IX, X, XI, XII juft bosh miya nervlari tarkibida 

bo'ladi.3. Visseral sezgi o'zaklari ichki a’zolardan, og'iz va burun bo'shliqlaridan sezgini qabul 

qilib, I, V, IX, Xjuft bosh miya nervlari tarkibida bo'ladi.4. Visseral harakatlantiruvchi o'zaklar 

ichki a’zolar va qon tomirlar devoridagi silliq mushaklami, yurak mushaklarini va bezlami 

innervatsiya etib, VII, IX, X juft bosh miya nervlar tarkibida bo'ladi.