Mavzu: Neolit davri madaniyati

Kaltaminor madaniyatini arxeolog S.P.Tolstov o’rgangan. Arxeologlar Jonbos-4 manzilgohini o’rganish jarayonida yarim yerto’la shaklidagi kulba (chaylaga) duch keladilar.

Jonbos-4 makonida topilgan kulbaning maydoni 300 m2 bo’lib, bu yerda 120-125 kishi istiqomat qilgan. U katta urug’ jamoasining makoni bo’lgan.

Hisor madaniyati nomi bilan atalgan Markaziy Osiyoning neolit davri makonlari. Hisor – Pomir tog’laridan topib o’rganilgan. Hisor madaniyatining asosiy markazi Tojikiston Respublikasining Hisor – Bobotog’ - Qoratog’ oralig’idagi yerlar bo’lib, dastlab o’rganilgan yodgorliklar Hisor vodiysidan topilganligi uchun u shu nom bilan ataladi.

Hisor madaniyatiga mansub bo’lgan yodgorliklar 200 dan ortiq bo’lib, ular miloddan avvalgi V-III ming yilliklar bilan belgilanadi.

Markaziy Osiyoda eng qadimgi dehqonchilik markazlaridan biri Kopetdog’ va Qoraqum oralig’idan (Turkmaniston) topilgan.

Nayzatepa, Qadimtepa, Joytun va boshqa qator ibtidoiy dehqonlar manzilgohlari Jоytun madaniyati nomi bilan ataladi. Bu madaniyatga mansub qabilalar miloddan avvalgi VI-V ming yilliklarda yashab, asosan dehqonchilik, chorvachilik, qisman ovchilik bilan shug’ullangan.

Joytun madaniyatiga mansub qabilalar paxsa va guvalasomon aralashtirib qurilgan uylarda yashab, bo’yoq bilan naqshlangan idishlardan foydalangan.

Markaziy Farg’ona hududida ham neolit yodgorliklari topilgan. Arxeologlar bu erda 80 ga yaqin neolit makonlarini o’rganadilar. Ular arxeologiya faniga “Markaziy Farg’ona neoliti” nomi bilan kiritilgan.

Markaziy Farg’ona hududida yashagan qabilalar xo’jaligi baliqchilik, ovchilik va termachilikdan iborat bo’lgan.