Mavzu: neft va gaz sanoati

Neftdan olinadigan mahsulotlar :
Neftdan xalq xo’jaligi uchun juda katta ahamiyatga ega bo’lgan turli mahsulotlar ajratib olinadi : neftning asosiy fraksiyalari :

1. 
   Gazolin, benzinlar fraksiyasi :
   

Bu fraksiya tarkibida uglevodorod atomlarining soni C₅ – C₁₁ gacha bo’ladigan uglevodorodlardan iborat bo’lib, ulardan quydagi mahsulotlar olinadi :

1. 
   Yengil benzin – gazolin yoki petroley efiri. Qaynash temperaturasi 40 – 70 ^o C, zichligi 0,64 -0,66 g/sm³. Petroley efiri asosan erituvchi sifatida ishlatiladi.
   
2. 
   O’rtacha benzin – (aqiqiy benzin) qaynash temperaturasi 70 – 120^o C, zichligi 0,7 g/cm³,. Benzin fraksiyasi texnikaning qaysi sohasida ishlatilishiga ko’ra aviasion, avtomobil benzini va boshqalarda ishlatiladigan benzinlarga bo’linadi. Texnikada o’rta benzin fraksiyasi asosan ichki yonuv divigatellarida yonilg’i sifatida ishlatiladi.
   
3. 
   Og’ir benzin – yoki ligroin fraksiyasi. Qaynash temperaturasi 120 – 140 ^oC, zichligi 0,73 – 0,77 g/ sm³. Bu fraksiyada C₈H₁₈ dan C₁₇H_­30 gacha bo’lgan uglevodorodlar bo’ladi. Ligroin fraksiyasi dizel dvigatallari uchun yoqilg’i sifatida ishlatiladi.
   

2. 
   Kerosin fraksiyasi – bu fraksiyada C₁₀H₂₂ dan C₁₈H₃₈ (ayrim manbalarda C₉ – C₁₄) gacha bo’lgan uglevodorodlar bo’ladi. Qaynash temperaturasi 180 – 300 ^oC gacha bo’ladi. Kerosin tozalangandan keyin traktorlar, reaktiv samalyotlar va raketalar uchun yoqilg’i sifatida ishlatiladi. Kerosin fraksiyasidan uy – ro’zg’orda ham yoqilg’i sifatida ham foydalaniladi.
   

Gazoyl fraksiyasi – qaynash temperaturasi 240 – 360^oC, tarkibida C₁₁H₂₄ dan C₂₀H₄₂ gacha bo’lgan uglevodorodlar bo’ladi. Undan dizel yoqilg’isi, bug’ qozonlarida yoqilg’i va kreking uchun xomashyo sifatida ishlatiladi.

3.