Mavzu: Neft qudug’ini favvora usulida ishlatish Ma’ruza rejasi

Agar quduq maxsuldor qatlamga tushirilgan bo’lib, qatlam bosimi quduqdan suyuqlikning er yuzasiga oqib chiqishini ta’minlasa bunday ishlatish usulini favvora usuli deb atashimiz mumkin. Agar neftni yuqoriga ko’tarish uchun qatlam energiyasi etarli bo’lmasa, u xolda tashqi energiyalardan foydalaniladi.

Favvora qudug’i yuqori debitda ishlatilgandan keyin kompressor usuliga o’tiladi. Bunda tabiiy favvoralanishni davom etishi uchun ko’taruvchi quvur boshmag’iga kompressorlar yordamida gaz yoki havo haydaladi. Vaqt o’tishi bilan bu usulda ishlatish qiyinlashadi va chuqurlik nasoslari bilan ishlatish usuliga o’tiladi. Quduqni bunday ketma-ketlikda ishlatish hamma konlarda ham amalga oshirish qiyin.

Favvora qudug’i yuqori debitda ishlatilgandan keyin kompressor usuliga o’tiladi. Bunda tabiiy favvoralanishni davom etishi uchun ko’taruvchi quvur boshmag’iga kompressorlar yordamida gaz yoki havo haydaladi. Vaqt o’tishi bilan bu usulda ishlatish qiyinlashadi va chuqurlik nasoslari bilan ishlatish usuliga o’tiladi. Quduqni bunday ketma-ketlikda ishlatish hamma konlarda ham amalga oshirish qiyin.

Ko’pchilik konlarda quduqning favvoralanishi tugagandan keyin birdan chuqurlik nasoslari bilan ishlatish usuliga o’tiladi. Har qanday sharoitda ishlatilgandan keyin yangi qazilgan quduqlarda favvoralanish kuzatilmaydi chunki qatlam bosimi tushib ketadi, bu vaqtda quduq debitiga qarab kompressor yoki nasos usullari yordamida ishlatiladi.

Quduqlarni ishlatishning oraliq usullari ham mavjud bunda kompressor usulida dinamik sath pasayib ketsa gaz haydashni vaqti-vaqti bilan amalga oshirib ishlatish yoki quduqqa maxsus plunjerli ko’targich tushirib ishlatish usullaridan foydalaniladi.

1.Favvoralanish shartlari

1 tonna (1000 kg) suyuqlikning potensial energiyasini quyidagi tenglama bilan xarakterlash mumkin.

(j) (1.1)

Agar ko’tarilish balandligi h ni quduq tubi bosimi Pq.tub bilan ifodalasak quyidagini olamiz.

(1.2)

bu yerda h-quduq tubidan dinamik sathgacha ko’tarilish balandligi m da, Rq.tub – quduq tubi bosimi N/m2 da ,Po- atmosfera bosimi, ga teng, ρ- suyuqlik zichligi kg/m3 , g-og’irlik kuchi tezlanishi 9,81 m/sek2.