Mavzu: Nam havo Reja: Nam havoning asosiy xossalari Nam havoning holat diagrammasi

Mavzu: Nam havo
Reja:
1.Nam havoning asosiy xossalari
2.Nam havoning holat diagrammasi

Nam havo quruq havo va suv bug`larining aralashmasidan iborat. Quritish jarayonida nam havo namlik va issiqlik tashuvchi agent vazifasini bajaradi. Ayrim sharoitlarda tutunli gazlar yoki ularning havo bilan aralashmasi ishlatiladi, biroq nam havo va tutunli gazlarning fizik xossalari birbiridan faqat son qiymati bo’yicha farq qiladi. Nam havoning asosiy xossalari quyidagi tushunchalar bilan belgilanadi: absolyut namlik, nisbiy namlik, nam saqlash, entalpiya.

Absolyut namlik. Nam havoning hajm birligiga to’g`ri kelgan suv bug`larining miqdori absolyut namlik deb ataladi va (kg/m3 ) bilan belgilanadi. Agar nam havo sovitilib borilsa, ma’lum haroratga etgach, namlik shudring sifatida ajrala boshlaydi. Namlik bunday holatda ajralishga to’g`ri kelgan haroratga shudring nuqtasi deb ataladi. Bunday sharoitda havo tarkibida maksimal miqdorda suv bug`i bo’ladi. Havoning to’yinish paytidagi absolyut namligi orqali ifodalanadi.
Nisbiy namlik. Havo absolyut namligining to’yinish paytidagi absolyut namlikka nisbati nisbiy namlik deb ataladi. Havoning namligi (to’yinish darajasi) quyidagi ifoda bo’yicha topiladi:

bu yerda,P сб — tekshirilayotgan nam havodagi suv bug`larining parsial bosimi, Pa; P  - berilgan harorat va umumiy barometrik bosimda to’yingan suv bug`larining bosimi, Pa.
Nisbiy namlik havoning muhim xossasi hisoblanadi. Havo tarkibida namlik qancha kam bo’lsa, bunday havo quritish jarayonida shuncha samarali ishlatiladi. Namlik bilan to’yingan havodan qurituvchi agent sifatida foydalanish mumkin emas.
Nisbiy namlikni aniqlash uchun psixrometrdan foydalaniladi. Psixrometr ikkita termometrdan iborat bo’lib, bitta termometrning sharchasi doim ho’llab turiladi va u ho`l termometr deb yuritiladi. Ikkinchisi esa quruq termometr deb ataladi. Quruq va ho’l termometrlar ko’rsatishlarining ayirmasi t  t<sub>k</sub>  t<sub>x</sub> haroratlarning psixrometrik ayirmasi deyiladi. Nisbiy namlik qancha kam bo’lsa, ho’l termometr sharchasi yuzasida suvning bug`lanishi shuncha tez boradi, natijada sharcha tezlik bilan soviydi. Shu sababli havoning nisbiy namligi kamayishi bilan haroratlarning psixrometrik ayirmasi ko’payadi. Bu ayirma t asosida va psixrometrik jadvallar yoki diagrammalar yordamida havoning nisbiy namligi topiladi.
Nam saqlash. 1 kg absolyut quruq havoga to’g`ri kelgan suv bug`larining miqdori havoning nam saqlashi deb yuritiladi. Bu kattalik x (kg/kg) yoki d (g/kg) bilan belgilanadi. Havoning nam saqlashi quyidagi nisbat orqali topiladi:



bu erda, m_сб -nam havoning berilgan hajmidagi suv bug`lari massasi, kg; m_кх -nam havoning berilgan hajmidagi absolyut quruq havoning massasi, kg; _кх -absolyut quruq havoning zichligi, kg/m3 .