Mavzu: muxandis-geologik qidiruv ishlarining maqsadi va vazifalari

qidiruv ishlariga
quydagi ishlar kiradi: 
Muhandis – geologik syomka
– shu joyning geologik va geomorfologik 
tuzilishi, yer osti suvlarining yotishi va ularning turlari, geologik hodisalar 
o’rganiladi. Muhandis – geologik syomkaga shu joyning geologik hartasi asos qilib 
olinadi. Muhandis – geologik syomkaning masshtabi maydonning katta 
kichikligiga, inshootning hajmiga va joylarning muhandis – geologik sharoitiga 
bog’liq bo’ladi. Shu sababli 
syomkaning masshtabi
3 xil bo’ladi: 
1.mayda masshtabli syomka (1:500000 – 1:200000) 
2.o’rta masshtabli syomka (1:200000- 1:50000) 
3.yirik masshtabli syomka (1:50000- 1:2000) 
Muhandis – geologik syomka ishlarining natijalari muhandis – geologik 
haritalarda o’z ifodasini topdi. Agar masshtab mayda bo’lsa mashinalarda, yirik 
bo’lsa yayov syomka qilinadi. Avtomobil yo’llarini loyihalashda syomka trassa 
bo’ylab, 200-300 m gacha o’rganib chiqiladi. Syomkada malumotlar nuqta 
bo’yicha ro’yhatga olinadi. Syomkada ba’zi bir mintaqalar alohida o’rganib 
chiqiladi. Bunday mintaqalarga ko’chki, sochilmalar, sel, karst va boshqa hodisa 
va jarayonlar tarqalgan maydonlar kiritiladi.
Qazuv ishlari:
Muhandis – geologik syomka vaqtida qazuv ishlarining joyi 
belgilanib olinadi. Qazuv ishlari – yer qobig’idagi yer osti suvlarning joylanishi, 
grunt qavatlarining mustahkamligi aniqlanadi. Buning uchun burg’u quduqlari, 
shruflardan foydalaniladi.

---

Tajriba ishlari:
Tajriba ishlarida gruntning suv o’tkazuvchnligi, ularning kuch 
ta’sirida siqilish darajasi (,,shtap” usuli) aniqlanadi. Tog’ jinslarining suv 
o’tkazuvchanlik qobilyatini aniqlash ularga suv yuborish uslubi yoki ularda suv 
bo’lgan taqsirda suvni nasos yordamida tortib olish uslubi orqali aniqlanadi. Tog’ 
jinslarining siqilish darajasini aniqlash uchun 1.5x1.5 quduqlar qazilib, shtamp 
tushiriladi. Shtamp ustiga kuch qo’yiladi va gruntning siqilish kattaliklari 
aniqlanadi.