Mavzu: Mutaxassislikka oid sо‘z va terminlarning imlosi

Mavzu: Mutaxassislikka oid sо‘z va terminlarning imlosi

Ilm-fan, texnika, qishloq xo`jaligi va san'atga oid tushunchalarning aniq nomini bildiruvchi bir ma'noli so`z va birikmalar terminlar deyiladi. Hozirgi ijtimoiy-iqtisodiy hamda ilmiy-texnik tub o ‘zgarishlar davrida yangi fanlar va tushunchalar yuzaga kelmoqda. Jumladan, o‘zbek tilida ham yangi terminlar paydo bo‘lmoqda, ilgaridan ishlatib kelingan qator leksemalar yangi ma’nolar kasb etmoqda. Shu boisdan, leksikologiya, xususan, terminologiya oldida qator muhim masalalarni yechish vazifasi turibdi. XXI asrga kelib, bu sohadagi ahvol butunlay o‘zgardi. Tashqi iqtisodiy aloqalar yanada rivojlanib ketdi. Dunyoning juda ko‘p mamlakatlari bilan xilma-xil aloqalarga keng yo‘l ochildi. Bu omillar o‘zbek tilida yangi-yangi terminlarning paydo bo‘lishiga sabab bo‘ldi. Bu yangi terminlar sirasida mutaxassislik terminologik tizimi ham o‘ziga xos o‘rinni egallab kelmoqda. Shu boisdan, fan va texnika taraqqiyotining hozirgi bosqichida mutaxassislik terminlarni ham tilshunoslik nuqtai nazaridan tadqiq etish muhim ahamiyat kasb etadi.

Mavzu:Mutaxassislikka oid sо‘z va terminlarning imlosi,

yasalishi va qо‘llanilishi.

Termin aniq, konkret tushunchalarni bildirib, his-hayajon ma'nolaridan xoli bo`ladi. So`zning ma'nosi murakkab bo`lib, unda tushuncha qo`shimcha ma'no va uslubiy belgilarga ega bo‘ladi.

Amaliy, ayniqsa, nazariy masalalarni hal etish uchun mutaxassislik terminlari tizimini, ularning yasalish qonunlarini, shakllanish manbalarini, umumtilda qo‘llanish doirasini, mazkur tizimda ro‘y berayotgan kamchiliklarni va ularni bartaraf etish yo ‘llarini aniqlash kabi qator masalalarni o‘rganish zaruriyati paydo bo‘ldi.

Fanning yana bir maqsadi hozirgi o ‘zbek tilida qo‘llanib kelinayotgan sohaviy terminlarni to‘plash va sistemalashtirishdan ham iboratdir. Hozirgi bosqichda, ya’ni yuqori saviyadagi ilmiy-texnik inqilob davrida ishlab chiqarish, fan va texnikaning barcha sohalarida yangidan-yangi narsa, predmet va tushunchalar paydo bo ‘la boshladi. Bu hol til lug‘at tarkibining salmoqli ravishda boyishiga olib kelmoqda. Binobarin, termin muammosi hozirgi leksikologiyaning asosiy masalalaridan biri bo‘lib qoldi.