Mavzu muomala texnikasi va strategiyasi reja

MAVZU

• Muomala texnikasi va strategiyasi

REJA:

• Muomala nima?
• Muloqotning kommunikativ tomoni
• Muloqotning interaktiv tomoni
• Muloqotning perseptiv jihati
• Muloqot strategiyasi

 Muomila– bu ikki yoki undan ortiq kishilarning afektiv baholovchi xarakterda va bilish bo`yicha ma’lumot almashishdan iborat bo`lgan o`zaro ta’sir etishdir. Muomilaning tizimida o`zaro bir-biriga bog`liq jihatlari ajratiladi: kommunikativ, interaktiv va pertseptiv. 1. Muomilaning kommunikativ jihati bu muloqatdagi individlarni o`zaro ma’lumot almashinishidir. 2. Muomilaning interaktiv jihati bu individlar muloqatda nafaqat bilim va g`oyalar balki harakatlar bo`yicha ham o`zaro ta’sirini tashkil etishdan iborat. 3. Muomilaning pertseptiv jihati muloqot jarayonida o`zaro bir-birini idrok qilish orqali tushunishdir. Demak, muomila birgalikdagi xarakat extiyojlaridan kelib chiqadigan, aloqa almashish, bir - biriga ta’sir etish, boshqalarni tushinish, odamlar o‘rtasida kontakt o‘rnatish va rivojlantirish jarayoni

Muloqotning kommunikativ tomoni muloqot ishtirokchilari o'rtasidagi axborot almashinuvidan, interaktiv jihati muloqot ishtirokchilarining o'zaro ta’sirlashuvidan, perseptiv tomoni esa muloqot ishtirokchilarining muloqot jarayonida bir-birini idrok etishi va bilishidan iborat. Ijtimoiy psixologiya turli ijtim oiy guruhlar, jamoaning psixik namoyon bo'lishi, katta guruhlar — jamoalarning kayfiyati, tafakkuri, raqobati kabilarni o'rganadi. Boshqaruvda rahbarlarda nutq qobiliyatining rivojlanishi, shuningdek, xodimlar bilan til topa olish uchun muloqot psixologiyasini bilish zarur. Muloqot din psixologiyasi uchun ham juda katta ahamiyatga ega. Din psixologiyasi diniy ong xususiyatlari, uning psixologik va ijtimoiy asoslari, vazifalari, tizim i, diniy his-tuyg‘ular, diniy guruhlar psixologiyasini o'rganishda albatta muloqot xususiyatlari, muloqot madaniyatini bilishga asoslanadi. Demak, muloqot psixologiyasi psixologiyaning barcha tarmoqlari bilan bog'liq holda rivojlanadi

 Muloqotning interaktiv tomoni — birgalikdagi faoliyatni tashkil etish va amalga oshirishda muloqot ishtirokchilarining bir-biriga ta’sir o'tkazishidir. Kommunikatsiya orqali kishilar birgalikdagi umumiy faoliyatni tashkil etadilar. Bunda kishilar albatta, bir-birlariga ta ’sir ko'rsatadilar. Shuning uchun o'zaro ta’sir birgalikdagi faoiiyatning tashkil etilishi sifatida tushuniladi. Birgalikdagi faoiiyatning uch xil modeli mavjud:

1. Har bir ishtirokchi boshqalardan mustaqil ravishda o'ziga tegishli qismini bajarishi (masalan, shanbalikdagi ish, uy ishlari). 2. Umumiy vazifaning bosqichma-bosqich har bir ishtirokchi tomonidan bajarilishi (konveyerdagi ish). 3. Har bir ishtirokchi boshqalar bilan birgalikda bir vaqtning o'zida umumiy faoliyat bilan mashg'ul bo'lishi (futbol jamoasidagi ish)

Muloqotning perseptiv jihati kishining kishi tom onidan idrok etilishi, tushunilishi vabaholanishi muloqotni mashq qildirish. Muloqotning perseptiv tomoni esa muloqot ishtirokchilarining muloqot jarayonida bir-birini idrok etishi va bilishidan iborat.Ijtim oiy psixologiya turli ijtim oiy guruhlar, jamoaning psixik namoyon bo'lishi, katta guruhlar — jamoalarning kayfiyati, tafakkuri, raqobati kabilarni o'rganadi. Boshqaruvda rahbarlarda nutq qobiliyatining rivojlanishi, shuningdek, xodimlar bilan til topa olish uchun muloqot psixologiyasini bilish zarur

Muloqot strategiyasi bu: Mojarolarni hal qilish bo'yicha muzokaralar jarayonining muvaffaqiyati asosan sherikingizni tushunish, uning xulq-atvor modelini to'g'ri baholash va munosib muloqot uslubini tanlash qobiliyatiga bog'liq. Nizolarni hal etish bo'yicha adabiyotlarda muzokaralar jarayonida sheriklarning xatti-harakatlarining to'rtta asosiy modeli (turlari) mavjud.

1. qochish. Xulq-atvorning xususiyatlari (sabablar): mojaro muammosini muhokama qilishni boshlashdan bosh tortadi. Muhokama qilingan muammodan uzoqlashishga harakat qiling, muhokama mavzusini o'zgartiring. (Bunday xatti-harakatlarning sabablari: ayb, muammoning mohiyatini tushunmaslik va boshqalar). Kerakli aloqa uslubi: Barqarorlikni namoyish eting, muhokama qilingan muammoning davomini qidiring; Faol bo'ling, tashabbus ko'rsating; Muammoni hal qilish variantlari va mumkin bo'lgan ijobiy natijalarni ko'rsatib, sherikni qiziqtirish.

2. Yo'qotish. Xulq-atvor xususiyatlari (sabablar): har qanday taklifni, shu jumladan o'zi uchun noqulay bo'lgan taklifni qabul qiladi. (Bunday xatti-harakatlarning motivi bo'lishi mumkin: nizoli vaziyat tufayli yuzaga kelgan noqulaylikdan xalos bo'lish istagi, mojaro mavzusiga o'zini past baho berish.) Kerakli aloqa uslubi: Qabul qilingan kelishuvni to'liq muhokama qilish muhimdir; Hamkorning kelishuvga qiziqish darajasini bilib oling va uni ko'rsating Shartnomaning bajarilishini nazorat qilish muddatlari va shakllarini aniq belgilab qo'ying.

3. Salbiy. Xulq-atvor xususiyatlari (sabablari): muammo ahamiyatsiz, nizo vaziyatini o'zi hal qiladi. Bitimga erishishga harakat yo'q. (Bunday xatti-harakatlarning sabablari: muammoning mohiyatini tushunmaslik, nizolar bilan bog'liq noqulayliklarni oldini olish va boshqalar). Kerakli aloqa uslubi: Muammoning mavjudligini, uning murakkabligi va xavfliligini har tomonlama ko'rsatish kerak; Munozarali masalani muhokama qilishda tashabbus ko'rsating; Muammoni muhokama qilish uchun qulay muhit yarating; Muammoning yechimini ko'rsating.

4. Kelgusi. Xulq-atvor xususiyatlari (motivlar): muvaffaqiyatga intilish, o'z foydasiga qaror qabul qilish. Raqibning dalillari va dalillarini rad etadi. Bu bosim, tajovuzkorlikni ko'rsatadi. (Bu xatti-harakatlarning sabablari bo'lishi mumkin: g'alaba uchun ongsiz istak, mojaro mavzusini haddan tashqari baholash, shuhratparastlik hisoblanadi).