Mavzu: mulohaza. Xulosa chiqarish

Atributiv hukmlar- Bironta predmetning sinfiga mansubligi yoki mansub emasligini haqidagi hukmlar
Masalan:Barcha daraxtlar o’simliklardir
Mavjutlik hukmlari
Masalan: Kutubxonada matematika darsligi bor
Munosabat hukmlar-ikkita ,uchta va hakozo predmedlar o’rtasida muayan munosabatlarning bo’lishi yoki bo’lmasligini ifodalaydi
Masalan:Ikki –uch dan kichik son

Murakkab hukmlar. Yuqorida bayon qilinganlardan ma’lumki, hukm terminlari birdan ortiq bo‘lsa, ularni murakkab hukmlar deb yuritamiz. Murakkab hukmlarni turlarga, ajiratganda ularning tarkibidagi mantiqiy bog‘lovchining mazmuniga e’tibor beramiz. Shunga qarab murakkab hukmlarning quyidkgi asosiy turlarini ko‘rsatish mumkin: birlashtiruvchi, ayiruvchi va shartli hukmlar

• Murakkab hukmlar. Yuqorida bayon qilinganlardan ma’lumki, hukm terminlari birdan ortiq bo‘lsa, ularni murakkab hukmlar deb yuritamiz. Murakkab hukmlarni turlarga, ajiratganda ularning tarkibidagi mantiqiy bog‘lovchining mazmuniga e’tibor beramiz. Shunga qarab murakkab hukmlarning quyidkgi asosiy turlarini ko‘rsatish mumkin: birlashtiruvchi, ayiruvchi va shartli hukmlar
• Birlashtiruvchi hukmlarda sub’ekt rki predikat, ba’zan ikkalasi ham birdan ortiq bo‘ladi. Ularning tarkibida terminlarning teng bog‘lovchi «va» (uning o‘rniga mos keluvchi boshqa bog‘lovchi) mavjud bo‘ladi. Masalan, «Kant va Feyrbax nemis filosoflaridir», «Hamza shoir, dramaturg, kompozitor, ma’rifatparvar ».
• Ayiruvchi hukmlar tarkibida «yoki» bog‘lovchisi bo‘lib, bir qancha predikatlarni bir biridan ayirib turadi. Masalan, «Qodirov yo psixologiya, yoki siyosiy iqtisod, yoki filosofiya bo‘limida o‘qiydi»
• SHartli hukmlar tarkibida odatda «...sa, ...bo‘ladi» so‘zlari mavjud bo‘ladi. Ko‘pincha ikki bog‘liq hodisa haqida fikr bayon qilinadi. SHartli hukmning sabab va oqibatini ifodalaydigan qismlarida sub’ekt va predikat alohida-alohida bo‘ladi. Masalan, «Agar jism qizdirilsa, u kengayadi». Birlashtiruvchi hukmlar kon’yuktiv, ayiruvchi hukmlar diz’yunktiv, shartli hukmlar implikativ hukmlar deb ham ataladi.

Xulosa chiqarish
Muhokama jarayonida olamdagi predmet va hodisalar orasidagi aloqa va munosabatlarni
ifodalovchi bir yoki birdan ortiq yoki mushohada (fikr) asosida yangi bilim (fikr) ni hosil
qilishning mantiqiy usuli xulosa chiqarish deb yuritiladi
Xusola
Chinlik darajasiga ko’ra
Asoslar soniga ko’ra
Fikirlarning harakat yo’nalishiga ko’ra
Zaruriy xulosa chiqarish
Ehtimoliy xulosa chiqarish
Bevosita xulosa chiqarish
Bilvosita xulosa chiqarish
xulosa chiqarish
Induktiv xulosa chiqarish
Deduktiv xulosa chiqarish