Mavzu. Мукаммал бозорда рақобат ва монополия reja



Download 406,97 Kb.
Pdf ko'rish
bet4/8
Sana03.01.2023
Hajmi406,97 Kb.
#897520
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
7-mavzu

2.
 
Monopoliyalarning iqtisodiy asosi va ularning turlari. 
 
«Monopoliya» atamasining kelib chiqishi bozorga oid tushunchalardan (ya’ni, 
grekcha «monoc» - yagona, bitta va «poleo» - cotaman) tarkib topsada, biroq uning 
iqtisodiy asoslari aslida ishlab chiqarishga borib taqaladi. Monopoliyani 
quyidagicha ta’riflash o’rinli deb hisoblaymiz: 
monopoliya – 
monopol yuqori 
narxlarni o’rnatish hamda monopol yuqori foyda olish maqsadida tarmoqlar, 
bozorlar va yaxlit makroiqtisodiyot ustidan hukmronlikni amalga oshiruvchi yirik 
korxonalar (firma, korporatsiyalar)ning birlashmalari.
1
Monopoliyalar vujudga kelishining moddiy asosi ishlab chiqarishning 
to’planishi hisoblanadi. 
Ishlab chiqarishning to’planishi 
ishlab chiqarish 
vositalari, ishchi kuchi hamda mahsulot ishlab chiqarish hajmining yirik 
korxonalarda to’planishini namoyon etadi. 
Kapitalning to’planishi – 
bu qo’shimcha qiymatning bir qismini jamg’arish 
(kapitallashtirish) natijasida kapital hajmining oshishidir. Kapitalning to’planishi 
kapitalning markazlashuvi jarayoni bilan yanada to’ldiriladi. 
Kapitalning 
markazlashuvi – 
bu bir kapital tomonidan boshqa birining qo’shib olinishi yoki bir 
qancha mustaqil kapitallarning aksiyadorlik jamiyati shaklida ixtiyoriy birlashishi 
orqali kapital hajmining o’sishidir. 
Monopoliyalarning mohiyatini ochib berishda uning turlarini ko’rib chiqish 
muhim ahamiyat kasb etadi. Monopoliyalarning turlarini bir necha mezonlarga ko’ra 
ajratish mumkin. 
1.
Bozorni qamrab olish darajasiga ko’ra: 
sof
 
monopoliya, oligopoliya va 
monopsoniya. 
Sof monopoliya – 
tarmoqdagi yagona ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchining 
narx va ishlab chiqarish hajmini belgilashdagi yakkahukmronlik holati hisoblanadi. 

Download 406,97 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish