Жадвал 6.3.1.
Турли хил кимёвий толалар қўшилган болалар кийимлари
материалларининг асосий физик-гигиеник кўрсаткичлари
Материалдаги кимёвий
модданинг миқдори %да
Гигроскопиклик
ҳаво ўтказувчан
лик дм
3
/ м
2
с
Электр
ҳосил
қилиш
хусусияти
В/см
Нисбий
намлик 45%
Нисбий намлик 100%
Биринчи қават кийимлар учун
1
Пахта -100%
5,03
25,0
523,0
2
Капрон -18%
Пахта -82%
4,01
21,3
104,0
0
3
Капрон -21,6% Вискоза -
8,4%
6,51
37,8
191,0
0
4
Сиблон-30%
Пахта -70%
5,9
32,7
416,0
0
5
Вискоза -100%
10,7
44,7
150,0
0
6
Ацетат -50%
Вискоза -50%
8,0
40,0
950,0
0
Иккинчи қават кийимлар учун (куйлак, кофта, ўғил болалар куйлаги.
1
Нитрон -20%
Вискоза -20%
Жун-60%
4,8
25,0.
340,0
180,0
2
Нитрон -30%
Вискоза -30%
Жун-40%
4,6
24,5
293,0
118,0
3
Лавсан -20%
Вискоза -20%
Жун-60%
4,4
24,2
602,0
27,0
4
Лавсан -30%
Вискоза -30%
Жун-40%
4,9
24,8
600,0
25,0
5
Лавсан-40%
Вискоза -30%
Жун-30%
3,7
20,7
588,0
23,0
6
Лавсан -25%
Пахта -75%
3,6
20,8
162,0
21,6
7
Капрон- 20%
Пахта-80%
4,0
21,9
125,0
22,0
8
Капрон- 30%
Пахта -70%
3,7
20,5
139,0
34,2
Жадвал 6.2.2
Болалар кийимларини тикиш учун ишлатиладиган материалларга
кимёвий толаларни қўшиш
Кийим қавати
Ўлчами
Табиий
тола
Синтетик тола
Сунъий тола
ПЭ лав-
сан
ПАН
нит
рон
ПА кап
рон
Вискоза
Ацетат
1
2
3
4
5
6
7
8
I оқ
кийимлар
28 гача
100
0
0
0
0
0
28-32
70-100
0
0
0
30
0
32 дан катта
50-100
20
20
20
50-100
20
Пайпоқлар
12-16
100
0
0
0
0
0
с 18
16-100
40
0
40
40
0
Чўмилиш ва оқ
спорт кийимлари
24-30
100
0
0
0
0
0
32-46
50-100
50
50
50
0
0
32 дан
0
0
0
100
0
0
II Ёзги
куйлаклар
32 гача
100
20
0
20
50
50
32 дан
30-100
40
30
0
100
70
Кофта куйлаклар
32 гача
100
20
0
20
50
50
32 дан
30-100
40
30
30
100
70
Жунли куйлаклар
32 гача
100
0
0
0
30
0
32 дан
60-100
40
30
10
30
0
Жунли костюмлар
32 гача
80-100
20
20
20
0
0
32 дан
50-100
50
50
20
0
0
Шойи сур
32 гача
0
0
0
0
0
0
III. Пальто, камзул,
коржома.
24-30
50-100
50
50
50
0
0
30 дан
33-100
67
67
67
0
0
Камзул, пальто
Барча ўлчам
лари
«Болонья», «Лаке» туридаги материаллар 100%
Астарлик материал
лар
Барча улчам
лари
50-100
0
0
0
50-100
0
32 дан
0
0
0
50
50
0
Ёзги кийимларнинг устки қатлами кийим ости бўшлиғининг максимал
равишда шамоллатилишини эркнн таъминлаши керак. Кийимларни
конструкциясига кўра, таранг тортилган камарлари, тортиб богланишга
мўлжалланган тасмалар ва баланд, тикка турадиган ёқаларга рухсат
берилмайди.
Қиш мавсумида хонанинг ҳарорати 20°С дан ошганда болаларга
тузилиши ва сифати ёзги кийимларга мос равишдаги икки қаватли
кийимларни кийишга рухсат берилади. Агар хонанинг ҳарорати 19°С дан
паст бўлса, юқори даражада иссиқлик сақовчи жун толали қалин
материаллардан тайёрланган кийимлардан фойдаланиш тавсия этилади.
Қишга тавсия қилинадиган кийимлар 3 қаватли бўлиши мумкин, уларга
пайпоқли иштончалар, узун шимлар, кофталар, иссиқ кофталар киради.
Жадвал 6.3.3
Турли хил миқдорда қўшилган болалар кийимлари тайёрлайдиган
матоларнинг асосий гигиеник кўрсаткичлари
Физик -гигиеник
кўрсаткичлар
Кийимларнинг турлари
Оқ
Ёзги ассортиментлар
Оптимал
Рухсат этилган
Оптимал
Рухсат этилган
1
2
3
4
5
Гигроскопиклик
нисбий намлик 65%
100%
7-9
20-30
6-7
18-30
7-8 18-30
Ҳаво ўтказув —
чанлиги дм
3/
м
2
с
>100
>100
>150табиий толали
материаллар учун
>100 кимёвий толалали
материаллар учун
Жадвал 6.3.3.а
Физик - гигиеник
кўрсаткичлар
Кийимларнинг турлари
Бахорги-кузги-қишки ассортиментлар
Оптимал
Рухсат этилган
Оптимал
Рухсат этилган
1
2
3
4
5
Гигроскопиклик
нисбий намлик -
65% 100%
6-7
>15
4-6
>10
6-9
15-20
5-7
15-20
Ҳаво ўтказув -
чанлиги дм
3/
м
2
с
>100
>100
>100
>100
Юқори қаватдаги иссиқ кийим ўзининг иссиқликни сақлаш, атмосфера
намлиги ва шамолдан сақлаш каби асосий вазифасини бажариши керак. У ўз
навбатида 3 та қаватдан иборат бўлиши керак.
Биринчи—юқори қоплама қавати паст даражадаги хаво ва буғ
ўтказиш, гигроскопиклик, намликни сақлаш хусусиятига эга бўлиб,
атмосфера ҳавосини ўтказмасликка, кийимларни материалларини ўзидан қор
ва ёмғирдан ҳўл бўлишини олдини олиб
г
унинг иссиклик саклаш
хусусиятини ошириши керак.
Болалар кишки кийимининг ички қавати табиий толалардан тайёрланган
матодан тайёрланиб, устки қавати эса ўзидан сувни тушириб юборувчи
синтетик матодан тикилиши керак.
Иккинчи-иссиқлик сақловчи қатлами ўзидан юқори савияда ҳаво
ўтказувчанлик сифатига эга бўлган материал бўлиши керак: буларга пахта,
ватин, ватилин, синтифон ва бошқалар каби табиий, сунъий ва синтетик
толалардан иборат бўлиши лозим. Синтетик толали материалларни қўллаш,
тери қопламасига тўғридан—тўғри ёпишмасада кийимнинг ушбу қатлами
фақат юқори иссиқликни сақлаш вазифасини бажариши керак.
Учинчи—ички қатлами (астарлик) оптимал гигиеник шароит ва кийим
ости иссикликни саклаш билан биргаликда юкори даражадаги ҳаво, буғ ва
нам ўтказиш, гигроскопикликни таъминлаши керак. Қишки болалар
кийимининг тузилиши паст даражада атроф мухит, хаво алмашинуви ва
кийим ости сохасидаги ҳаво алмашинувини таъминлаши лозим. Бу кийим
ости соҳасида энг кўп ёпиқ бўшлиқни ҳосил қилишини таъминлайди: булар
капишон, манжет ва белбоғлардир. Энг яхши қишки кийимлар бу-шимни
юқорига тутиб турувчи елка боғлар ва юбкалар, пастга тортувчи тасмали
узун қалпоқли камзуллар ҳисобланади. Ушбу тузилишга эга кийимлар юқори
ва бир меъёрдаги иссиқлик самарадорлиги ва болаларни қулай равишда
ҳаракатланишини таъминлаши керак.
Болалар кийимларининг иссиклик сақлаш хусусиятини баҳолаш.
Болалар кийимининг иссикликни сақлаш хусусияти организмнинг
умумий реакцияларини кузатиш орқали баҳоланади. Бунда организмнинг
энергия йўқотиш, ажралган тер миқдори, нафас олиш частотаси ва пулсни
аниқаш, шунингдек, анкета сўров усулида одамнинг субъектив даражада
ўзини ҳис қилиш қобилиятига эътибор қаратилади.
Кийимнинг иссикликни сақлаш хусусияти ҳақида маълумотларни тана
ҳароратини ўлчаш ва иссиқлик оқимининг зичлигини аниқлаш йўли билан
олинади.
Иссиқлик оқимининг зичлиги-бу вақт бирлигида радиация ва
конвекция йўли билан йўқотилган иссиклик миқдоридир.
Кийимнинг иссиқликни сақлаш хусусияти—бу иссиклик окими
зичлигини камайтириш хусусиятидир. окими атроф-муҳит ҳарорати ва
кийимнинг иссиклик саклаш хусусиятига боғлик равишда ўзгариб туради.
Иссикликни узатиш кўрсаткичи, тана ҳароратининг ўртача арифметик
курсаткичи ва микроиклим кўрсаткичлари бўйича организмнинг иссиқликни
йўқотишига «қаршилик» кўрсатади, яъни кийимнинг иссиқлик
хусусиятига миқдорий баҳо бериш мумкин. Кийимнинг иссиқликка
қаршилик хусусияти А. Бартон, Кондратьев Г.М, формуласи асосида
ҳисоблаб топилади.
t ўрт. тана ҳарорати – t
В
I
0
= ––––––––––––––––––––––––– – I
В
Н
Бунда Iо —кийимнинг иссиқликка қаршилиги {°С м2/Вт); I
в
-кийим
остидаги ҳавонинг иссиқликка қаршилиги (°С м2/Вт); t
ўрт
тана ҳарорати
-тана
ҳароратининг ўртача қиймати (°С);
Н-иссиқлик оқимининг ўртача солиштирма оғирлиги (Вт/м
2
); t
В
– ташқи
мухитнинг хаво ҳарорати.
Кийимнинг
иссиқликка қаршилигини аниқлаш учун хаво харорати,
ҳавонинг ҳаракат тезлиги, шунингдек, тана ҳароратининг ўртача солиштирма
оғирлиги ва иссиқлик оқимининг зичлигини ўлчаш лозим бўлади.
1. Атроф—мухит хароратини ўлчашда Август психрометрининг қуруқ
термометридан фойдаланилади.
2. Катотермометр ёрдамида хавонинг харакат тезлиги аниқланади.
3. Биотепломер ёрдамида тана ҳарорати ва иссиқлик оқими
ўлчанади.
Биотепломер («Поток» асбоби) ёрдамида 10 дан 45 даражагача бўлган
тана ҳарорати ва плюс 400 дан - 400 вт/м
2
гача бўлган иссиқлик оқими
катталикларини ўлчаш мумкин.
Биотепломер ўлчаш қисми ва датчиклардан ташкил топган. Датчиклар
тана ҳарорати ва иссиқлик оқими натижасида исийди ва иссиқлик кучини ток
кучига айлантиради. Бу куч кучайтиргичлар орқали ўлчаш қисмига
узатилади.
Барча маълумотлар 6 та разрядли суюқ-кристалл индикаторга
чиқарилади. Биринчи 3 та разряд тана ҳарорати ва иссиқлик оқимининг
аниқлаб беради. 5— разряд датчик рақами. 6— батарея иш ҳолатини назорат
қилади. Қуйидаги расмларда кўрсатилган нуқталарда )ўлчаш ишларини олиб
бориш, иссиқлик оқимининг ўртача солиштирма оғирлиги топилади (расм
6.3,1).
1 датчик – пешонанинг ўртасига, 2- датчик- кўкрак қафаси чап
сўрғичининг устига, 3–датчик ўнг курак остита, 4- датчик чап елканинг
ўртасига, 5–датчик ўнг панжанинг орқа қисмига, 6–датчик ўнг
болдирнинг
ташқи қисмига бириктирилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |